Verslag: Zwolse gemeenteraad in debat over de toekomst van het Grondstoffenplan

Zwolle – Maandagavond 22 april 2024 debatteerde de Zwolse gemeenteraad over het gemeentelijk grondstoffenplan 2025-2030.  In een kaderdocument is de ambitie voor 2030 om minimaal 20% reductie van voor verbranding aan te bieden huishoudelijke grondstoffen waar te maken. Dit moet kunnen door in te zetten op preventie, zuiverheid van ingezamelde grondstoffen en het halen van grondstoffen uit het restafval. De ambitie voor 2030 is een tussenstap om te komen tot een volledig circulair Zwolle in 2050.

Makkelijk en eerlijk

De fracties van de Zwolse politieke partijen gaven hun mening hierover. Als eerste de VVD. Deze partij wil een makkelijk en eerlijk systeem, vooral niet te duur, en een schone stad. Iedereen moet zijn troep opruimen, en de overheid moet dit faciliteren. Er zijn wel 35.000 pmd containers te vervangen, en de ROVA moet een goed containermanagementsysteem hebben. Dit geldt ook voor papier. Wat moet de ROVA extra doen, vraagt deze partij. Huishoudelijk afval kan grondstoffen bevatten en de openingstijden voor het brengen van grof afval zouden kunnen worden verruimd.

De PvdA Kijkt zowel terug als verder. De proef met duo-openingen wordt standaard en dat vindt deze partij fijn. Ze heeft zorgen over de bijplaatsingen, ze zoekt naar meer rapportage voor de gemeenteraad. Inwoners moeten serieus worden genomen. Zij wil ook inzetten op preventie: consumenten en bedrijven moeten meewerken. Vaak nemen zij bij bezorging het afval niet mee terug, dat zou anders moeten kunnen.

Stuk van de aarde

Voor GroenLinks is duurzaam omgaan met grondstoffen van de aarde zeer belangrijk. Onze wereld is uitputbaar, en daar moeten wij voorzichtig mee zijn. Zwolle is goed op weg , het aanbod van restafval is met 40% gedaald. Dat is een mooie stap, zegt deze partij, maar we zijn er nog niet. Het is lastig om verdere doelen nog te halen, omdat daarvoor een gedragsverandering nodig is, en dat kost tijd. Een positieve houding blijft daarom noodzakelijk. Europese wetten over bijvoorbeeld statiegeld kunnen helpen. Door bijplaatsingen is het beeld soms rommelig, daarvoor is blijvend maatwerk nodig.

D66 ziet dat met het beleid sinds 2022 Zwolle nu ook een kostendekkend afvalsysteem heeft gekregen. We hebben een kwetsbare planeet, en afval verbranden kost steeds meer, zegt zij. Zij roemt de resultaten van het huidige grondstoffen beleid. Het aangeboden restafval is omlaag en de kwaliteit ervan is omhoog, en ook het aantal bijplatsingen lijkt omlaag. De inzet op dubbele openingen (20 en 60 kg), juicht zij toe. Bij de doorontwikkeling moeten verschillende belangengroepen worden meegenomen.

Beter beschermen

De PvdD doet een oproep om de aarde beter te beschermen. Het streven is een wereld zonder afval. Afval wordt grondstof! Dat is belangrijk voor de leefbaarheid. De ambitie was 30 kg restafval per persoon per jaar in 2030, maar dat heeft de gemeente losgelaten, dat vindt de PvdD teleurstellend. Is dat wel gebaseerd op de realiteit, vraagt de partij zich af. Zij breekt nog een lans voor het invoeren van inzamelen op gewicht, hoewel zij zich ervan bewust is dat dit heel duur is.

Swollwacht geeft de gemeente complimenten over de staat van het grondstoffenbeleid sinds de invoering in 2022. Van 164 kg restafval per persoon, is de status nu 97 kg per persoon per jaar. Het aantal afvaldumpingen is nu ongeveer gelijk aan de periode voor de invoering van het nieuwe systeem. Neemt de wethouder echter de onrust hierover weg? Zwolle groeit door inbreiding, en door de verstedelijking die daarmee gepaard gaat, wordt het afvalprobleem groter. Er is minder ruimte voor. Hoe ziet de buitenruimte er straks uit, vraagt de partij.

Dank aan Zwollenaren

Het CDA begint met een woord van dank aan alle Zwollenaren, omdat deze gezorgd hebben voor een mooi cijfer in het grondstoffenplan, het eerste jaar diftar. Het doel is bereikt, en dat verdient een dikke pluim. Ook het aantal meldingen van bijplaatsingen neemt af. De partij kijkt uit naar nog scherpere doelstellingen voor de toekomst.

De ChristenUnie kent een kinderliedje over afval verzamelen, wat volgens haar een goede manier is om een mentaliteitsverandering in te zetten. Er zijn verschillende goede reststromen op gang gekomen, maar er zijn ook zorgen. Worden bij restafval met kleinere openingen andere containers afgeschreven? Er zijn hoopgevende gesprekken met veelstorters en belangrijke problemen hebben met communicatie te maken. De partij is blij met het streven naar nog meer daling van de hoeveelheid restafval.

De SP tenslotte, is nog steeds zeer kritisch over het aantal bijplaatsingen, en de verrommeling van de stad. De argumentering van het college klopt niet, volgens haar. Dat komt omdat er meldingen gewogen worden: er wordt scherper gecontroleerd en daardoor is het aandeel van hogere dumpingscijfers in de laagte bijgesteld. Volgens deze partij moet het diftar systeem nog steeds worden afgeschaft.

Reactie wethouder Paul Guldemond

Wethouder Guldemond heeft vooral hoop dat Zwollenaren hun grondstoffen apart inzamelen. Voor het eerst sinds jaren zijn de kosten op de grondstoffenrekening binnen het budget, en dat is toe te schrijven aan de nieuwe manier van inzamelen. Bijplaatsingen zijn een neveneffect, maar dit lijkt volgens de wethouder behapbaar. Er zijn ook allerlei maatregelen om dit aan te pakken.

De periode 2023-2024 is om het nieuwe systeem te finetunen. Er is een onderscheid tussen bijplaatsingen en dumpingen, waarbij dumpingen voor komen buiten een straal van 30 meter rond een container. Afval trekt afval aan, zegt wethouder Guldemond, en daarom haalt de ROVA dit snel weg. Er zijn weinig containers voor bedrijfsafval, maar dit laten ophalen lijkt de wethouder geen goed idee.

Over de vraag waar al het restafval is geleven zegt hij het volgende: Het weghalen van de bijplaatsingen is meegewogen in de aantallen kilo’s afval. Veel kilo’s komen terug in meer gft, papier en textiel. De gemeente blijft extra aandacht geven aan het voorkomen en bestrijden van bijplaatsingen. Op het verwijt van de PvdD dat Zwolle niet scherp genoeg vaart op het verminderen van afval, zegt de wethouder dat er soms nog steeds verlies is van grondstoffen doordat er verkeerd wordt gescheiden.