Nieuwe Welstandsnota: Zonnepanelen mogen zichtbaar zijn

Zwolle – Een aantal Zwolse wethouders willen de welstandsnota bij monumentale gebouwen veranderen. Het gaat erom dat er meer mogelijkheden komen om zonnepanelen te plaatsen op dergelijke gebouwen. Dat zeggen de wethouders Rots, Spaans en Schuttenbeld in een nota die zij sturen naar de gemeenteraad van Zwolle.

De bedoeling is wel dat de karakteristieke kenmerken van de Zwolse binnenstad behouden blijven. Verder mag de gemeenteraad nu bepalen of zij instemt met deze voornemens.

Historische gebouwen hebben hun duurzaamheid al bewezen door zo lang mee te gaan. Om deze gebouwen leefbaar te houden, kan men de (energie)duurzaamheid en daarmee het wooncomfort vergroten. Iedereen kan aan de slag om slim energie te besparen, bijvoorbeeld door het toepassen van ledverlichting of door de cv-ketel op 60 graden te zetten. In het kader van duurzaamheid kan men ook het grondstofverbruik reduceren, bijvoorbeeld door gebruikte spullen te kopen. In een circulaire economie worden zelfs grondstoffen optimaal ingezet en hergebruikt in alle schakels van de productieketen: van de winning van grondstoffen tot consumptie. Zonnepanelen en zonnecollectoren zijn dus een schakel in een keten van maatregelen.

Volgens de trias energetica, een veel toegepaste strategie om energiebesparende maatregelen te nemen, is onder meer isoleren (de energievraag beperken) de eerste stap. Daarna pas volgt het gebruik van energie uit hernieuwbare bron, zoals zonnepanelen. De achterliggende gedachte is: wat niet gebruikt wordt, hoeft ook niet te worden opgewekt.

Verduurzamen Beschermd Stadsgezicht

Het duurzaam bouwloket Zwolle bevat een speciale pagina gericht op verduurzamen van monumenten of panden in het beschermd stadsgezicht. Verder heeft Zwolle op de Groene menukaart een eigen pagina. Ook heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) recent een landelijk afwegingskader verduurzamen rijksmonumenten gepresenteerd. Eveneens kunnen eigenaren van een monument van de monumentenadviseur van de gemeente Zwolle advies krijgen over verduurzamingsmogelijkheden.

De gemeenteraad is van menig dat niet meer uitsluitend getoetst zou moeten worden op de zichtbaarheid vanaf
‘publieke gebouwen’ en dat zonnepanelen in zekere mate zichtbaar mogen zijn van openbaar toegankelijk gebied. Dit maakt dat een herziening van de beleidslijn en een gewijzigde Welstandsnota nodig zijn.

Regeling

Een deel van de huidige regeling blijft behouden. Zo blijven voordakvlakken en zijdakvlakken gericht naar openbaar toegankelijk gebied onder voorwaarden mogelijkheden bieden voor ‘jongere’ bebouwing, gebouwd vanaf 1975 als integraal ontworpen en passend onderdeel van het dakvlak. Ook blijven er veel mogelijkheden voor geïntegreerde oplossingen in geval van nieuwbouw, hoewel dit in de praktijk nog niet altijd wordt toegepast. De belangrijkste verruimingen zijn hier te vinden.

Met het vervallen van de niet-zichtbaarheid vanaf de ‘publieke gebouwen (de Peperbus, Museum de Fundatie, het Stadhuis en de Sassenpoort) biedt de nieuwe beleidslijn voor eigenaren van panden in de binnenstad in ruime mate meer mogelijkheden tot het plaatsen van zonnepanelen/-collectoren zonder dat de kwaliteiten van het beschermd stadsgezicht vanaf openbaar toegankelijk gebied onevenredig worden aangetast. Dit levert een bijdrage aan duurzame opwek en aan de reductie van energiekosten van eigenaren. De regeling heeft, vanwege de omvang van het dakenlandschap van het binnenstad gebied, voor de totale Zwolse duurzaamheidsopgave echter een beperkte rol.

Andere mogelijkheden

Als een woningeigenaar, bijvoorbeeld vanwege het beperkte dakoppervlak, een ongunstige oriëntatie van het dak of vanwege andere redenen niet op eigen dak zonnepanelen kan, wil of mag installeren, dan biedt de landelijke Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE) mogelijkheden. De SCE biedt subsidie voor de inzet van technieken voor de opwekking van hernieuwbare (duurzame) energie binnen een postcoderoosgebied. Een energiecoöperatie of Vereniging van Eigenaren (VvE) kan gezamenlijk investeren in een productie-installatie, zoals zonnepanelen, om duurzame energie mee op te wekken.

Hoewel slechts ongeveer 1,2% van de Zwolse panden is aangewezen als beschermd rijks- of gemeentelijk monument ligt ook hier een opgave om te verduurzamen.