Hattinga’s atlas gedigitaliseerd door Collectie Overijssel
Zwolle – Collectie Overijssel beschikt over een fraaie serie geografische kaarten uit de achttiende eeuw. Deze kaarten zijn samengebracht in het tweede deel van de Atlas der Frontieren van Gelderland, Overijssel en Groningen, die inmiddels geheel gedigitaliseerd is en online kan worden ingezien op haar website.
De makers van de atlas waren drie Hattinga’s: vader Willem Tiberius en zijn zoons David Willem Coutry en Anthony. De Hattinga’s hebben zo’n 1.000 bekende kaarten vervaardigd, verspreid over meerdere atlassen. De Atlas der Frontieren van Gelderland, Overijssel en Groningen is in de periode 1740-1750 samengesteld, met zowel bestaande als speciaal vervaardigde kaarten die soms uit meerdere bladen bestonden. Het is een relatief kleine atlas van nog geen 50 bladzijden, maar van grote (historische) waarde.
Het drietal Hattinga
Willem Tiberius Hattinga (1700-1764) werd geboren in het Groningse dorp Leek. Na de studies medicijnen, wis- en natuurkunde te hebben gevolgd in Leiden, begon hij zich toe te leggen op cartografie. Zo begon hij met het in kaart brengen van de omgeving rondom zijn woonplaats Lillo; een inmiddels verdwenen polderdorp ten noorden van Antwerpen. Hier woonde hij met zijn vrouw Anna Maria Coutry, waarmee hij twee zoons kreeg: David Willem Coutry (1730-1790) en Anthony (1731-1788). Na uiteindelijk twintig jaar werk en onderzoek presenteerde Willem Tiberius in 1744 de Accurate Kaarte van Staats-Vlaanderen.
Zowel de toenmalige Staten van Zeeland als de Raad van State van de Vereenigde Nederlanden waren erg onder de indruk van zijn prestatie. Met zijn vakwerk trekt hij veel aandacht en komt daardoor onder andere in aanraking met Willem Karel Hendrik Friso: Prins van Oranje en vorst van Oranje-Nassau.
Zeeland
Na te zijn verhuisd naar Tholen en later Goes, vestigde de familie Hattinga zich in 1748 uiteindelijk in het Zeeuwse plaatsje Hulst, waar Willem Tiberius de functie van burgemeester mocht bekleden. In diezelfde periode kreeg Willem Tiberius de opdracht om de kaartenverzameling van zowel de Raad van State, de Staten-Generaal als die van de Prins van Oranje te sorteren en inventariseren.
In de tussentijd werkten ook zijn zoons ook mee aan het vervaardigen van de topografische kaarten. Zo brachten vader en zoons Hattinga samen veel gebieden nauwkeurig in kaart en deden op een gegeven moment ook hun eigen cartografische opmetingen. Dit voornamelijk van het zuidelijk gebied; Zeeland en Noord-Brabant, maar ook van Gelderland, Groningen en Overijssel, zoals te zien is in de door Collectie Overijssel gedigitaliseerde atlas. De kaarten van de Hattinga’s werden de nieuwe standaard voor cartografie in Nederland en zijn daarmee de voorloper van de topografische kaarten zoals we die tegenwoordig kennen.
Nieuwsgierig geworden naar het werk van het drietal Hattinga? Bekijk deel twee van de Atlas der Frontieren van Gelderland, Overijssel en Groningen in het online archief.
