Zwolle – Maandagavond 24 oktober was de gemeenteraad van Zwolle met elkaar in debat over de samenhangende aanpak van vluchtelingenopvang in de stad. De debatvraag is: Hoe moet invulling worden gegeven aan de afspraken tussen Rijk en VNG zodat een samenhangende, structurele en duurzame aanpak van vluchtelingen ontstaat?
Er waren als eerste drie insprekers. Ed Verhoeven was maatschappelijk werker en werkte veel met vluchtelingen. Hij hield een klaagzang dat de Zwolse inwoners te weinig bij het beleid betrokken zijn, en voor voldongen feiten komen te staan. Ook nam hij het op voor de Alleenstaande Minderjarig Asielzoekers (AMV), die geen scholing krijgen zolang ze in tijdelijke opvangplekken zitten, wat zeer schrijnend is.
Evert Aukema is de tweede inspreker. Hij neemt het ook op voor de AMV’s, er zouden volgens hem kleine opvanglocaties moeten komen voor deze groep, waar 24 uurs aanwezigheid is door begeleiders. De manier waarop zij nu leven in Ter Apel is absoluut mensonwaardig, zeker voor kinderen, zegt hij.
De derde inspreker is Jacky Wright, zij sprak al eerder in over de toestand op de asielboot, en ziet dat er op ligplaats Genemuiden meer situaties van discriminatie zijn. Zij wil de boot graag weer terug in Zwolle om dit te verminderen.
Misstanden
Volt was de eerste fractie die het woord nam. In Nederland zou volgens haar niet zoiets mogen gebeuren als nu in de vluchtelingencrisis. We dreigen gewend te raken aan dergelijke misstanden. Toch is zij trots op Zwolle om alles wat de stad doet voor het probleem. Iedereen, alle gemeentes in de regio, moeten hun steentje bijdragen. Het aantal woningen en de dagbesteding moeten goed in elkaar zitten.
Het CDA vindt dat er voor vluchtelingenopvang meer ruimte moet komen dan er nu is. Er worden in 2023 15.000 meer vluchtelingen verwacht dan dit jaar. Snel handelen is gepast, tevens uitvoerig in gesprek gaan met de teamspelers in dit dossier. Er moet minder wij/zij ontstaan en er moeten minder emoties komen leiden.
Woningen voor statushouders
De SP is zeer bezorgd over het aantal sociale woningen, dat door het kabinet is uitgekleed, maar nu wel nodig is voor de opvang van statushouders. Tegelijkertijd wil zij niet dat de woningen alleen of voornamelijk worden toegewezen aan de statushouders. Zij heeft voorkeur voor kleine opvanglocaties verspreid door de stad, omdat dat beter draagvlak zou opleveren. Ook vraagt zij aandacht voor de benodigde voorzieningen voor deze groep, zoals huisartsen en tolken.
Swollwacht wil dat de gemeente meer regie pakt, en meer op tijd moet inspelen op crises, door van te voren er al rekening mee te houden. Ook moet er meer draagvlak gecreëerd, door omwonenden tijdig te informeren en horen. Ten slotte moet de kwaliteit van de opvang goed zijn.
Lessen
De ChristenUnie ziet dat het probleem vooral aan de achterkant ontstaat, doordat statushouders niet kunnen doorstromen omdat er niet voldoende woningen zijn. Toch moet er ook gekeken naar de voorkant, zoals dat er vluchtelingen in de stromende regen staan in Ter Apel. Er moeten lessen getrokken uit eerdere crises, en men moet luisteren naar de stad. Er zou verbinding tot stand moeten worden gebracht tussen inwoners en vluchtelingen.
Van de PvdA mag er niemand buiten slapen in Nederland. Daarom moet de opvang ook menswaardiger. Niet alle gemeentes nemen echter hun verantwoordelijkheid en de tijd voor vriendelijke verzoeken is voorbij. Kinderen zouden voorrang moeten krijgen. Er zijn zorgen over de gezondheid van de vluchtelingen en het middelengebruik. Voor de langere tijd is het lastig om te kijken naar locaties, omdat niemand de toekomst kan voorspellen.
Mandaat
GroenLinks wil dat het college mandaat krijgt van de gemeenteraad om snel door te pakken bij crises. Vooral de VVD komt hiertegen in het verweer en vermeldt dat de gemeenteraad het hoogste orgaan is in de gemeente, en dat zij dus vooral betrokken moet worden bij alle plannen. Dat kan ook snel indien nodig. De fractie van GroenLinks maakt zich hard voor goede contacten van de betrokken organisaties onder elkaar, en voor het inzetten van ervaringsdeskundigen. Wat betreft de huisvesting wijst zij op de mogelijkheid van flexwoningen.
De PvdD is geraakt door de verhalen uit Ter Apel. De crisis zou er niet hoeven te zijn. Het land doet al jaren alsof het er niet is en heeft geen lange termijn visie. Opvangen van vluchtelingen is geen heldendaad, maar een mensenrecht, zegt de partij. Het is nodig om afspraken te maken met scholen in de buurt. Het beleid moet continu worden aangepast aan de situatie.
Vliegende start
D66 is van mening dat er minder tijdelijke opvang moet zijn en dat de vluchtelingen een vliegende start moeten krijgen door sneller aan het werk te kunnen. Tot nu toe mogen ze de eerste 6 maanden niet werken, en daarna maximaal 24 weken per jaar. Het vestigen van statushouders moet beter, in gesprek met staatssecretaris Van der Burg.
Als laatste de VVD, die het vervolgens ook opneemt voor mensen die alles in de steek moeten laten omdat ze niet veilig zijn. Structurele overlastgevers moeten meer worden aangepakt in plaats van de slachtoffers aan te pakken. Dit bijvoorbeeld bij attitude naar lhbti’ers toe. Tevens moeten vrouwen binnen gezinnen worden gevraagd om te solliciteren. Wethouder Dorrit de Jong denkt dat dit gebeurt in Zwolle, maar zij gaat dit navragen.
Reactie burgemeester Peter Snijders
Burgemeester Peter Snijders is verantwoordelijk voor de crisisnoodopvang in zijn rol als voorzitter van de veiligheidsregio. Zijn doel, en dat van de regio, is om zo snel mogelijk uit de crisismodus te komen en het beleid structureel te maken. Ook hij verwacht dat het aantal vluchtelingen gaat toenemen. Tot nu toe wordt men steeds ingehaald door de realiteit. Niemand zou volgens de burgemeester moeten worden buitengesloten.
Reactie wethouder Dorrit de Jong
Wethouder De Jong zegt dat het vluchtelingenbeleid een co-productie is tussen de burgemeester en de wethouder. De Jong is daarbij verantwoordelijk voor de opvang en inburgering. Dat is een enorme opgave. Iedere keer ontstaan er nieuwe vragen. De gemeente is bezig met een nieuwe langdurige locatie, maar moet daarover gesprekken voeren met de inwoners. Er wordt nu gekeken naar de korte termijn, 2023 en naar de lange termijn, vanaf 2024. Voor 1 januari neemt men de eerstvolgende stap voor een structurele locatie. Niemand kan volgens de wethouder echter oorlogen voorspellen, wel is duidelijk dat de taakopstelling door het Rijk voor het volgende jaar 2,5 keer zo hoog wordt.
