Verslag: Rondetafelgesprek Zwolse gemeenteraad over schuldhulp

Zwolle – Maandagavond 7 april was er in de gemeenteraad van Zwolle een rondetafelgesprek over de vroegsignalering bij schuldhulpverlening. De VVD heeft dit gesprek aangevraagd omdat er een nieuw beleid wordt geschreven, en zij wil weten wat de diverse experts daaraan hebben.

De meesprekers waren Maarten Schrooten (Stichting voor Elkaar Zwolle), Berno van ‘t Hul (Stichting De Kern (Op Orde)), Demi Berger (Financieel Spreekuur Deltion), Fenny Tjeenk Willink (Convenant Beschermingsbewind), Henkjan Nap (Leger des Heils), Elmer Dijkman (Delta Wonen), Nelis van Steenhoven (Inversie Bewind), Ima Stroek (Gemeente Zwolle), en Petra Diender (Gemeente Zwolle).

Wat levert het op

Levert het nieuwe beleid iets op voor de werkers in het veld, was de eerste vraag. De ene expert krijgt eerder in het schuldenproces te maken met een cliënt dan de andere. Een basisvoorwaarde is dat mensen worden geholpen, zij zijn vaak heel bang om hun autonomie te verliezen in een schuldhulptraject. Voor mensen met minder vaardigheden is het vooral moeilijk.

Hoe werkt de verwijzing naar Op orde bijvoorbeeld, is een andere vraag. Op Orde wil vooral laagdrempelig zijn. Zij hebben elke dag spreekuren in de wijken en werken met vroeg signalering of schuldhulpverlening. Vroeg signalering gebeurt bijvoorbeeld samen met de wooncorporaties. Deze geven maandelijks de betalingsachterstanden door aan de gemeente, die er dan vervolgens een brief van maken voor de schuldenaar. Deze kan reageren en hulp aanvaarden. Ook belt de gemeente maandelijks schuldenaars met een vraag of zij hulp willen.

Hulp accepteren

95% van de mensen die worden aangeschreven, nemen het aanbod voor hulp niet aan. Dat kan komen omdat zij de overheid niet vertrouwen, of omdat zij denken dat zij het zelf wel kunnen. Er zijn diverse vormen van schuldhulp mogelijk, zowel formeel als informeel. Een voorbeeld is schuldhulpmaatje.

Het aantal mensen dat de laatste jaren geholpen is, is wel gestegen in absolute zin. De gemeente doet er veel aan om meer mensen te bereiken. Vroeg signalering zorgt voor minder stress bij schuldenaars en allerlei andere problemen die daardoor kunnen ontstaan. Zo werd bijvoorbeeld iemand genoemd die de tandarts niet kon betalen, en daardoor uit schaamte niet meer durfde te solliciteren.

Jongeren

Ook jongeren zijn speciaal genoemd. Zij komen in een fase in het leven waarin er veel op hen afkomt. Dat maakt het moeilijk om met geld om te gaan, bijvoorbeeld ook door achteraf betalen van rekeningen met Klarna en Afterpay. Voor deze groep is er het financieel spreekuur op Deltion.

Waar iedereen hier aanwezig het mee eens was, is dat direct contact met de schuldenaar belangrijk is voor het oplossen van de problemen. De gemeente moet beter bereikbaar zijn en zich blijven richten op versimpeling van de brieven en websites. Ook voorlichting is belangrijk en het kijken naar andere gemeentes voor good practices. Innovatief zijn is belangrijk, bijvoorbeeld met kwijtschelden van schulden, en blijven investeren in preventie.

Drempel

De communicatiedrempel voor schuldhulpverlening moet omlaag, aldus de experts. En er moet niet óver, maar mét mensen worden gesproken. Maatwerk is heel belangrijk. Zo lang mogelijk schuldenvrij zijn is het doel.