Herdenkingsdienst slavernijverleden in Zwolle: “We moeten durven praten over slavernijverleden”
Zwolle – De landelijke herdenkingsdienst rond Keti Koti, de afschaffing van de slavernij, vindt dit weekend plaats in Zwolle. De EO zendt de dienst zondag uit op NPO 2. Wat opvalt: presentator Jurjen ten Brinke wandelde vooraf door de Hanzestad en kwam tot nieuwe inzichten. “Zelfs in Zwolle is het slavernijverleden voelbaar.”
De herdenkingsdienst is zaterdag in de Lutherse kerk in Zwolle. De EO zendt deze zondag om 11.05 uur uit. Een bijzonder onderdeel van de uitzending is de wandeling die EO-presentator Ten Brinke maakte, samen met onder meer burgemeester Peter Snijders, Shirley Kambel voorzitter van het Comité 30 juni / 1 juli Overijssel en historicus Martin van der Laan.
“Ik dacht eerlijk gezegd niet meteen aan Zwolle bij het slavernijverleden,” zegt Ten Brinke. “Maar ik kwam op plekken waar je niet om de geschiedenis heen kunt.”
Johan Derk van der Capellen en Jacob Pieter van Braam
Een van de opvallende verhalen die de presentator tegenkwam, is dat van Johan Derk van der Capellen, een Zwollenaar uit de 18e eeuw die zich uitsprak tegen ongelijkheid – niet alleen in de lokale landbouw, maar ook in de internationale slavenhandel. “Hij kwam op voor mensenrechten, lang voordat dat een thema was. En dat terwijl hij zelf bevoorrecht was,” zegt Ten Brinke.
Ook ontdekte hij het verhaal van de Zwolse admiraal, Jacob Pieter van Braam, een Nederlander die ooit zelf tot slaaf werd gemaakt in Marokko, werd vrijgekocht – en vervolgens zélf slaven hield. “Een pijnlijk, maar leerzaam verhaal.” Hij woonde in een groot, duur huis aan de Korte Kaperstraat. Tegenwoordig is daar het restaurant de Admiraal gevestigd.”
In de Grote Kerk stuitte Ten Brinke op het meterslang gehaakte wandkleed over het slavernijverleden, gemaakt door honderden vrijwilligers uit Overijssel. “Wat me raakte: de eerste zwarte burgemeester van Nederland – uit een klein dorp in Overijssel – staat daarop afgebeeld. Al tijdens de slavernij was hij burgemeester. Dat wist ik echt niet.”
Geen vuist, wel een boodschap
Wat Ten Brinke vooral bijblijft, is zijn gesprek met Shirley Kambel, voorzitter van het Comité 30 juni / 1 juli Overijssel. “Zij zei: ik steek mijn vuist niet boos in de lucht. Slavernij heeft ons veel ontnomen, maar ook iets laten zien: onze kracht om steeds weer op te staan.”
Als tradities zoals Zwarte Piet pijn doen bij anderen, dan moeten we durven luisteren. En veranderen. Dat is geen verlies, maar een teken van respect. Christelijk gezien wil ik het goede zoeken voor de ander. Ook als dat betekent dat ik iets moet loslaten.Jurjen ten Brinke
Voor Ten Brinke, zelf christen, is de boodschap duidelijk: “Als tradities zoals Zwarte Piet pijn doen bij anderen, dan moeten we durven luisteren. En veranderen. Dat is geen verlies, maar een teken van respect. Christelijk gezien wil ik het goede zoeken voor de ander. Ook als dat betekent dat ik iets moet loslaten.”
EO-uitzending
De EO zendt de herdenkingsdienst zondag om 11.05 uur uit op NPO 2, met beelden van de dienst én de wandeling door Zwolle. “Een stad die op het eerste gezicht misschien niet verbonden lijkt met het slavernijverleden, maar die in werkelijkheid vol zit met stille getuigen.”
