Interview met auteur Eus van der Grift

Zwollenaar Eus van der Grift schreef een boek over zijn transitie van vrouw naar man, die ongeveer gelijk op ging met zijn reis op de fiets van Groningen naar Istanbul. De stadsredactie van rtvfocuszwolle vroeg hem het hemd van het lijf hierover.

Waar gaat het boek over voor jou?
Het boek gaat over mijn reis van Oost-Groningen naar Istanbul in etappes en mijn transitie. Ik begon als vrouw en eindigde als man. Mijn hond Amma ging mee. Het is ook vooral een innerlijke reis geweest, meer dan de transitie alleen. Als transman wordt ik vaak in hokjes ingedeeld en die heb je overal. Mensen sluiten elkaar uit om wie ze zijn. Met name in Bosnië merkte ik dat, waar mensen elkaar zomaar afslachtten in de geschiedenis. Bosnië heeft zichzelf daarna ook ontwikkeld.

Hoe ben je op het idee gekomen om dit te schrijven?
Ik hield een dagboek bij, ook over de lichamelijke transitie, en mensen zeiden tegen mij: ‘Je schrijft heel goed, publiceer het!’. Met dank aan een deze mensen is het zo tot stand gekomen. Sinds 2017 heb ik dingen op papier gezet, een reisdagboek. Vanaf 2018 een tweede dagboek over mijn transitie. Die twee heb ik samengevoegd. Ik dacht: ‘Ik ga beide verhalen vertellen’. De reis is in de tegenwoordige tijd gesteld, de rest in de verleden tijd. De transitie begint een steeds grotere rol te spelen in het boek, mensen reageren erop.

Wat vind je van het uiteindelijke resultaat van het boek?
Ik ben heel tevreden over het boek. Ik heb ook mijn wensen aan de uitgever kunnen kenbaar maken, bijvoorbeeld wat betreft de vormgeving. Een vriend van mij heeft de afbeelding op de voorkant getekend, wel in overleg met mij.

Wanneer vind jij iets een goed boek?
Ik hoop dat het boek transpersonen inspireert. Momenteel zijn de wachttijden voor een transitie gigantisch, wel zo’n 3 jaar. Die mensen moeten niet gaan stilzitten en wachten. Ze kunnen dingen gaan ontdekken, erover lezen of bijeenkomsten gaan bijwonen over transgender zijn. Muziek, dans, literatuur kan helpen. En een verandering is niet af bij een lichamelijke transitie. Ik hoop dat mijn boek ertoe bijdraagt dat mensen verder gaan kijken.
Een gedeelte van het transitie-traject zou moeten worden afgeschaft, zoals de enorme ondervraging aan het begin. Mensen durven dan eerlijker te zijn en geven geen sociaal gewenste antwoorden. Dat komt de transitie ten goede. Een stukje begrip is ook nodig voor zo’n transitie. Mensen moeten gaan zien hoe schadelijk het is voor iemand als hij niet kan zijn wie hij of zij zich voelt, ook na hun lichamelijke transitie.

Ben je van plan nog meer boeken te gaan schrijven, en waarover?
Ik ga eerst kijken hoe goed het boek verkoopt. Dit boek eindigt in Istanbul en ik ben alweer aan een reis begonnen vanaf Istanbul. Ik heb daar voldoende materiaal in gevonden, heb al veel meegemaakt. Mijn hond Amma is blind geworden, ik heb een prostituee aangeboden gekregen, wat best wel raar is voor een transman, en ben ergens knock-out geslagen. Ik merkte dat ik heel erg moest wennen aan mijn trans-zijn, maar ik heb kunnen leven zoals ik was. Dat heeft mij veel goed gedaan.

In je boek schrijf je dat je je onzichtbaar wilde maken, en aanpassen. Is dat nog steeds zo?
Die neiging bestaat altijd wel. Trans-zijn roept nog altijd weerstand op. Ik stopte eerst weg om mezelf te zijn.
Door de reis heb ik vrijheid ervaren en ben mensen tegengekomen die ook rondreizen en soms een eind aan hun leven willen maken. Als ik op reis ben, ben ik anders dan de rest. Misschien moeten we allemaal eens op reis gaan. De kern is dat je jezelf kunt zijn. In de oertijd was het gemakkelijker. Nu moet je je meer aanpassen. De situatie zoals die nu is, is niet houdbaar. We moeten passen in een systeem waar we niet in passen. Dat geldt voor alle LHBTI+ personen, maar eigenlijk voor iedereen. Het is echt onvermijdelijk wie je bent.

Aan het eind van je boek staat er een motto van de Sufi-mysticus Mevlana Rumi: ‘Vergeet veiligheid, Leef waar je bang bent om te leven, vernietig je reputatie, wees berucht’. Waarom heb je dat gekozen?
Het is nodig om een voortdurende balans te zoeken in de tweestrijd om jezelf te ontdekken. Veiligheid en transgender zijn gaat vaak niet goed samen. Het is belangrijk om out of the box te blijven denken. In mijn reis ben ik veel gelijkgestemden tegen gekomen. En ook Covid-vluchtelingen. Ben je Turk of Duitser? Er is altijd een hoge meetlat, omdat in het Westen geen plek voor hen is, of om aan de westerse hokjesgeest te ontsnappen.
—
Boek: Tour de Trans
Auteur: Eus van der Grift
Uitgever: Peter Smolders, 2022
ISBN: 978 9493 0896 62
Categorie: Reisboek
Trefwoorden: transgender, europa, fietstocht, hond