Verslag: Debat Zwolse gemeenteraad over Doelgroepenvervoer

Zwolle – De gemeenteraad van Zwolle was maandagavond 19 mei 2025 in debat over de aanbesteding van het Doelgroepenvervoer. Hert debat was aangevraagd door de SP en Swollwacht.

Gemeenten hebben een verantwoordelijkheid om te zorgen voor aangepast vervoer naar bijvoorbeeld school, werk of dagbesteding voor inwoners die hier recht op hebben. Dit wordt het doelgroepenvervoer genoemd. Het huidige contract voor het doelgroepenvervoer loopt op 1 augustus 2026 af. Het college van burgemeester en wethouders heeft het voornemen om samen met de gemeenten Dalfsen, Kampen, Olst-Wijhe, Ommen, Staphorst en Zwartewaterland een nieuw contract op te stellen voor het doelgroepenvervoer. De gemeente Zwolle voert hierin de regie. De aanbesteding wordt momenteel voorbereid. De uitgangspunten voor deze aanbesteding heeft het college eerder dit jaar met de raad gedeeld.

De geformuleerde debatvraag luidt als volgt: Geven de uitgangspunten van het college voldoende garanties om ervoor te zorgen dat kwetsbare inwoners het noodzakelijke vervoer kunnen krijgen waar ze recht op hebben?

Onvoldoende

Er was een inspreekster, de rolstoelafhankelijke Ether de Jong. Zij vertelde hoe het doelgroepenvervoer regelmatig onvoldoende is. Met OV is er vaak geen hulp of hulpmiddel en het taxivervoer komt vaak te laat of te vroeg. Zij roept de raad op iets te doen, want huis zitten is voor niemand een optie, zegt zij.

Na de inspreekster was het de beurt aan de SP. Zij maakt zich grote zorgen over het doelgroepenvervoer. Het lijkt haar dat het probleem naar de toekomst wordt verschoven en dat voor publieke mobiliteit alleen wordt gekeken naar het geld. En dat het op een magische manier opgelost dreigt te worden. De gemeente gaat compleet voorbij aan de mensen die het nodig hebben, aldus deze partij.

Rechten

Swollwacht sluit zich aan bij de woorden van de SP, maar wil ook nog iets toevoegen. Er zijn al heel lang signalen dat het niet goed gaat met het doelgroepenvervoer. Het gaat er niet om óf doelgroepenvervoer is te regelen, maar hóe. Dat komt omdat het een mensenrecht is om zich te kunnen bewegen en vervoeren om een goed leven te leiden, aldus deze fractie.

De VVD wil graag aan de voorkant uitgangspunten meegeven voor de aanbesteding van het Doelgroepenvervoer. Zowel kinderen, als ouders of ouderen moeten goed vervoer kunnen krijgen. De partij pleit voor een escalatieladder waarmee de gemeenteraad kan ingrijpen wanneer de prestaties van de aanbieder van het Doelgroepenvervoer benedenmaats zijn.

Druk

D66 betoogt dat het OV onvoldoende is, dat er vergrijzing plaats vindt, en mensen langer extramuraal zorg krijgen. Dat zorgt allemaal voor meer druk op het Doelgroepenvervoer, terwijl de arbeidskrapte zorgt dat het steeds moeilijker wordt om aan te voldoen. De zorg zoals deze er nu uitziet, is op termijn niet meer mogelijk, zegt deze partij. Het is goed om de problematiek zo klein mogelijk te maken met de uitgangspunten. Een voorbeeld voor actie is dat gebruikers meer tijd in de eigen wijk kunnen besteden, bijvoorbeeld werk, school of dagbesteding. Wethouder Gerdien Rots steekt hier echter een stokje voor en meldt dat zij mensen niet wil laten ‘afschalen’ in hun leven. Mensen mogen zelf kunnen blijven kiezen. Zij zet daar tegenover dat er ook clusters mogelijk zijn waar grotere groepen reizigers die dezelfde kant op gaan worden geclusterd en met elkaar mee reizen.

De ChristenUnie constateert een tekort aan chauffeurs. dit terwijl vervoer een mensenrecht is. Het vervoer moet ook volwaardig zijn. Is er vervoersarmoede? vraagt deze partij zich af? Het is zeker dat er meer mensen gebruik gaan maken van publieke mobiliteit, aldus de CU. Er moet goed worden gekeken naar de kansen hiermee. Het is een zorgplicht van de gemeente en moet derhalve goed zijn.

Drie grote problemen

Het CDA zegt ook dat inwoners met een beperking recht hebben op vervoer. Zij ziet drie meest voorkomende knelpunten. Deze klachten zijn van alle tijden. Het gaat om vervoer dat niet of te laat komt, de rit die te lang duurt of de chauffeur die de reiziger niet goed bejegend. Dit moet goed geadresseerd worden door de nieuwe aanbieder, zegt het CDA.

De PvdD denkt na over de regierol van de gemeente. Ook deze partij vindt het van belang dat iedereen op de plek kan komen waar hij werkt, zorg of onderwijs krijgt. De inzet op publieke mobiliteit vindt zij belangrijk. Er kan bijvoorbeeld meer gebruik gemaakt van fietsen of busvervoer. Het mag best wat kosten, zegt  deze partij,

Vrijwilligersvervoer

De PvdA signaleert ook dat de arbeidsmarkt krap is, en wil de mening van het college weten. Zij wil dat de aanbesteding zo concreet mogelijk is. Het voorbeeld van Automaatje is alleen voor mensen met een dikke portemonnee, zegt zij, en zij wil hierin graag meer mogelijkheden zien voor vrijwillige vervoerders.

GroenLinks pleit vooral voor duurzaam Doelgroepenvervoer, bijvoorbeeld met elektrische busjes en een efficiëntieslag. Bijvoorbeeld door mensen samen te laten rijden of slimme technologie in te zetten. Denk daarbij aan een app die ritten kan combineren.

Volt zegt dat Doelgroepenvervoer geen luxe is, maar noodzaak voor deelname aan de samenleving. Wanneer het vervoer uitvalt, valt er meer uit. De keuzes moeten met lef worden gemaakt. Samenwerking met de regio is daarbij belangrijk. De partij ziet graag dat de uitgangspunten verder worden uitgewerkt. De risico’s moeten gemanaged en de participatie moet goed op orde.

Reactie wethouder Gerdien Rots

Wethouder Rots wil alle belanghebbenden goed bij de plannen betrekken. Zij ziet dat alle fracties het Doelgroepenvervoer belangrijk vinden. Het is een groot goed en daar wil zij niets aan af doen. Zij benadrukt dat het in de nieuwe aanbesteding niet gaat om bezuinigingen, en dat zij voorziet dat het allemaal goed komt. Het is ook niet alleen maar kommer en kwel in het doelgroepenvervoer. Voor extra chauffeurs kan men mogelijk kijken naar statushouders, maar dat plan moet nog worden uitgewerkt.

De service moet op een creatieve manier worden ingedeeld en er kunnen ook nog lessen worden getrokken uit eerdere situaties en andere gemeenten. Ook het OV mag meer aandacht krijgen. Er blijven gesprekken met de participatieraad en andere betrokkenen.