RIVM: Bijna iedereen in Nederland heeft te veel PFAS in het bloed
Den Haag – Alarmerend nieuws uit het eerste grote landelijke onderzoek naar PFAS in ons bloed: vrijwel alle Nederlanders hebben te veel van deze chemische stoffen in hun lijf. De hoeveelheden liggen boven de gezondheidskundige grenswaarde, zo blijkt uit een analyse van het RIVM.
De onderzoekers gebruikten bijna 1500 bloedmonsters uit 2016 en 2017. In vrijwel elk monster werden minstens zeven verschillende soorten PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen) gevonden. Vooral PFOS en PFOA – bekend van industriële toepassingen en antiaanbakpannen – spanden de kroon.
Hoewel de overschrijding niet direct betekent dat mensen ziek worden, kan het wél invloed hebben op het lichaam, bijvoorbeeld op het immuunsysteem. „Het effect hangt af van hoeveel PFAS je binnenkrijgt, hoe lang je bent blootgesteld en je gezondheid,” zegt het RIVM.
Dordrecht en Westerschelde extra getroffen
In sommige regio’s is het probleem nog groter. Rond Dordrecht werd extra veel PFOA in bloed gevonden, rond de Westerschelde vooral PFOS. Dat zijn gebieden in de buurt van fabrieken die PFAS hebben uitgestoten.
PFAS
Helemaal onverwacht zijn de resultaten niet. Het RIVM berekende al in 2021 en 2023 dat Nederlanders via eten en drinkwater te veel PFAS binnenkrijgen. PFAS breken nauwelijks af in het milieu én in ons lichaam. „Ze verdwijnen maar heel langzaam,” aldus het RIVM.
Om te zorgen dat de concentraties onder de grenswaarde zakken, is het volgens de onderzoekers hard nodig om de blootstelling te verlagen. Maar dat valt niet mee: PFAS zitten overal – in de bodem, het water, ons voedsel. Het Voedingscentrum adviseert om gevarieerd te eten om zo min mogelijk binnen te krijgen.
Consumenten kunnen daarnaast letten op producten met PFAS zoals antiaanbaklagen, regenjassen en sommige cosmetica. Maar de grootste verantwoordelijkheid ligt bij bedrijven en overheden.
Europees verbod op PFAS in de maak
Nederland werkt samen met andere landen aan een Europees verbod op álle PFAS. Individuele stoffen zoals PFOS (verboden sinds 2008) en PFOA (verboden sinds 2020) zijn al aan banden gelegd, maar fabrikanten stappen soms gewoon over op een andere PFAS-variant. Het brede Europese verbodsvoorstel ligt nu ter beoordeling in Brussel.
Nieuw bloedonderzoek in 2025
Voor het lopende PFAS-onderzoeksprogramma bekijkt het RIVM straks ook bloedmonsters uit 2025. De resultaten daarvan worden in 2026 verwacht. Het doel is helder: scherp in beeld krijgen hoe de blootstelling omlaag kan en of de genomen maatregelen effect hebben.
Het programma is een opdracht van de ministeries van Volksgezondheid (VWS), Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN).
