Een VPN gebruiken wordt steeds gewoner. Steeds meer mensen willen hun privacy beter beschermen of veilig internetten op openbare plekken. Wie op zoek gaat naar een VPN, stuit al snel op gratis opties. Maar is een gratis VPN wel veilig?
De keuze tussen een gratis of betaalde VPN is niet altijd even simpel. Gratis klinkt aantrekkelijk, maar vaak zit er toch een keerzijde aan. Niet elke gratis VPN beschermt je gegevens goed, en sommige doen zelfs het tegenovergestelde van wat je verwacht: ze brengen je privacy juist in gevaar.
Dat betekent niet dat elke gratis VPN onveilig is. Er zijn er die het prima doen, zolang je maar weet waar je op moet letten. In dit artikel leggen we uit wat de belangrijkste verschillen zijn en waar de valkuilen zitten.
Wat is een VPN?
Voordat we naar de gratis varianten kijken, is het goed om eerst te weten: wat is een VPN eigenlijk? De afkorting staat voor Virtual Private Network, oftewel een virtueel privénetwerk. Simpel gezegd zorgt het ervoor dat al je internetverkeer door een soort beveiligde tunnel loopt, zodat anderen niet zomaar kunnen meekijken.
Normaal gesproken kun je vrij makkelijk zien wat iemand online doet. Je internetprovider ziet welke websites je bezoekt. Op een openbaar WiFi-netwerk kunnen anderen meekijken met je internetverkeer. En websites zien direct waar je zit via je IP-adres.
Een VPN verandert dat. Als je een VPN-verbinding activeert, wordt al je internetverkeer versleuteld en via een externe server geleid. Dat heeft een paar praktische gevolgen. Ten eerste kan niemand meer zomaar meekijken met wat je online doet. Ten tweede lijkt het alsof je vanaf de locatie van die VPN-server internet, niet vanaf je eigen locatie.
Waarom mensen een VPN gebruiken
Veel mensen willen voorkomen dat hun internetprovider of overheid precies bijhoudt welke sites ze bezoeken. Anderen gebruiken een VPN vooral op openbare plekken zoals cafés, stations of hotels. Die netwerken zijn vaak slecht beveiligd, maar met een VPN blijft de verbinding versleuteld.
Daarnaast gebruiken mensen een VPN om content te bekijken die in Nederland niet beschikbaar is. Streamingdiensten bieden per land verschillende films en series aan. Met een VPN lijkt het alsof je in een ander land zit, hoewel diensten dit steeds beter blokkeren.
Tot slot zijn er mensen die thuiswerken en via een VPN inloggen op het bedrijfsnetwerk. Dat was eigenlijk het oorspronkelijke doel van VPN’s: veilig op afstand verbinding maken met een privénetwerk.
Hoe verdient een gratis VPN geld?
Dit is misschien wel de belangrijkste vraag. Want laten we eerlijk zijn: niemand draait een dienst uit liefdadigheid. Een VPN-dienst kost geld om te onderhouden – servers, ondersteuning, ontwikkeling. Als jij niets betaalt, moet dat geld ergens anders vandaan komen.
Sommige gratis VPN’s verdienen aan advertenties. Dat klinkt onschuldig, maar het betekent wel dat ze je surfgedrag moeten kunnen volgen om gerichte reclames te tonen. Andere gratis diensten verkopen je gegevens aan derde partijen. Precies datgene waar je juist vanaf wilde met een VPN.
Er zijn ook gratis VPN’s die werken als een ‘proefversie’ van een betaalde dienst. Die zitten vaak wel goed in elkaar, maar hebben beperkingen in snelheid, dataverbruik of beschikbare servers. Voor wie nog niet precies weet wat een VPN inhoudt, kan zo’n gratis versie een goede kennismaking zijn.
De risico’s van gratis VPN’s
Niet alle gratis VPN’s zijn gevaarlijk, maar de risico’s zijn wel groter dan bij betaalde diensten. Hier zijn de belangrijkste zorgen:
Gegevens verkopen
Onderzoek heeft uitgewezen dat meerdere gratis apps gebruikersgegevens doorverkopen. Je IP-adres, surfgedrag en zelfs locatiegegevens kunnen in verkeerde handen terechtkomen.
Dat is precies het tegenovergestelde van wat een VPN zou moeten doen. Veel gratis VPN’s beweren wel een “no logs” beleid te hebben, maar houden in de praktijk toch gegevens bij om die later te kunnen verkopen.
Zwakke beveiliging
Goede encryptie kost rekenkracht en dus geld. Sommige gratis VPN’s gebruiken verouderde of zwakke beveiligingsprotocollen. In het ergste geval ben je met een gratis VPN juist kwetsbaarder dan zonder.
Malware en tracking
Er zijn gevallen bekend waarbij gratis VPN-apps vol zaten met malware of trackers. Je denkt dat je je privacy beschermt, maar ondertussen wordt er allerlei software op je toestel geïnstalleerd.
Beperkte functionaliteit
Veel gratis VPN’s hebben een datalimiet, langzame verbindingen of maar een paar servers beschikbaar. Dat maakt ze ongeschikt voor streamen of downloaden. Bovendien worden servers van gratis diensten vaak overbelast, omdat iedereen hetzelfde beperkte aantal servers moet delen.
Wanneer is betalen verstandiger?
Voor incidenteel gebruik op een openbare WiFi-spot kan een betrouwbare gratis VPN voldoende zijn. Maar zodra je meer doet – streamen, thuiswerken, regelmatig downloaden – loont een betaalde dienst al snel.
Betaalde VPN’s bieden snellere verbindingen, meer servers wereldwijd, betere klantenservice en vooral: geen twijfel over je privacy. De meeste kosten tussen de 3 en 10 euro per maand, afhankelijk van de looptijd van je abonnement.
Voor wie dagelijks een VPN gebruikt, is dat een kleine investering voor een stuk extra zekerheid. Je betaalt eigenlijk voor het gemak en de garantie dat je gegevens niet worden doorverkocht.
