Het Schnitgerorgel in Zwolle klinkt weer na jarenlange stilte
Zwolle – Na jaren van restauratie en stilte klonk zaterdagmiddag opnieuw de majestueuze klank van het Schnitgerorgel in het Academiehuis Grote Kerk in Zwolle. Organist Toon Hagen had de eer om als eerste het deels gerestaureerde instrument te bespelen. Een volle kerk luisterde ademloos toe bij het concert, getiteld ‘Het orgel ontwaakt! Ingebruikname rugwerk’.
Een historisch moment
Voor Hagen was het een bijzonder moment. In 2018 speelde hij de laatste noten voordat het imposante barokorgel werd ingepakt vanwege de verbouwing van de kerk. Het was als een afscheid van een oude vriend, vertelde hij eerder op de dag in een interview op NPO Klassiek.
“Dat was wel een bijzonder moment, omdat ik er toen natuurlijk al ruim twintig jaar op had gespeeld. Je raakt toch helemaal verknocht en vergroeit ook een beetje met zo’n instrument.” In het interview vertelde hij hoe belangrijk het orgel voor hem is. “Het is voor mij een heel belangrijk communicatiemiddel. Ineens ben je toch iets kwijt waarmee je het gesprek voert, in muzikale zin dan.” Toch kon Hagen vooruitkijken. “Het was even lastig, maar ook wel een hoopvol moment. Want je weet, nou, nu gaat er toch iets in gang gezet worden. Wat ik toen ik net mijn aanstelling had hier in Zwolle wel de bedoeling was: namelijk het orgel in een betere staat gaan brengen.”
Zaterdag was dan het moment dat hij eindelijk weer kon plaatsnemen achter de klavieren. Voorafgaand aan het concert werd Hagen aangekondigd door Coby Zandbergen, directeur-bestuurder van de Grote Kerk. Vervolgens interviewde Sander Zwiep hem over het proces en de betekenis van de restauratie. Daarna vulde de kerk zich met de tonen van onder meer Pachelbel, Bach en Buxtehude.
Je raakt toch helemaal verknocht en vergroeit ook een beetje met zo’n instrument Toon Hagen, tijdens interview op NPO Klassiek
Een kostbaar project
De restauratie van het Schnitgerorgel is een grootschalig project. De totale kosten bedragen 2,1 miljoen euro, grotendeels gefinancierd door de provincie Overijssel, de Rijksoverheid en diverse fondsen. Ook veel particulieren hebben een bijdrage geleverd. Toch is er nog 400.000 euro nodig om de restauratie volledig te voltooien. De afronding van het project staat gepland voor de eerste helft van 2026.
Het Schnitgerorgel, gebouwd in 1721 door de beroemde orgelbouwer Arp Schnitger en zijn zonen, behoort tot de grootste barokorgels van Europa. De restauratie moet het instrument in zijn oorspronkelijke luister herstellen. “Het is een uniek stuk erfgoed,” aldus Hagen. “We zijn nu pas halverwege, maar de klank is nu al adembenemend.”
Hoop voor de toekomst
Met de ingebruikname van het rugwerk is een belangrijke eerste stap gezet. Het hoofdwerk en de overige klavieren moeten nog volgen. “Een orgel als dit is als een orkest,” legt Hagen uit. “Je hebt alle registers nodig om het volle potentieel te benutten.”
Het eerste deel van de restauratie is dus afgerond, Met de steun van zoveel mensen kunnen we dit afmaken,” zegt Zandbergen: “Dankzij uw betrokkenheid, of het nu gaat om een bijdrage, steun of gedeelde inzet, zijn we samen zo ver gekomen. De waarde van deze restauratie wordt door velen van u erkend, en daarvoor zijn we zeer dankbaar.” om te besluiten met: “De reis is nog niet voorbij, maar door uw blijvende steun blijven we vooruitkijken naar de verhalen die verteld zullen worden en de herinneringen die in de komende weken gemaakt gaan worden.”
