Klompen met veters en een hoorn op hout: midwinterklanken verwarmen Zwolle-Zuid

Zwolle – Het zijn de kleine dingen die het grote verhaal vertellen. Tijdens de lichtjestocht bij de Oude Mars in Zwolle-Zuid (zondag 21 december) klonk niet alleen het diepe, gedragen geluid van de midwinterhoorn. Ook de traditie eromheen trok de aandacht. Klompen met veters. Een hoorn die zorgvuldig wordt neergezet. Hier gebeurt niets zomaar.

De midwinterhoornblazers van De Bloasgroep Dals’n ogen ontspannen, bijna achteloos. Maar schijn bedriegt. Wie even blijft staan, hoort en ziet het meteen: dit is vakwerk. Een eeuwenoude Sallandse traditie, met ongeschreven regels die van generatie op generatie worden doorgegeven.

Klompen met veters

Een van de blazers draagt opvallende klompen. Geen gewone: ze hebben veters. „Die zie je niet vaak,” grijnst hij. De veters lopen dwars door het hout heen — meer voor het gezicht dan voor het gemak. Want aantrekken? Dat gaat natuurlijk niet. Houten klompen geven niet mee. „De meesten hebben het niet eens door,” zegt hij. „Maar het hoort er een beetje bij.”

Midwinterhoorn nooit op de grond

Ook de midwinterhoorn zelf vraagt om respect. Tijdens het filmen en praten corrigeert de blazer vriendelijk maar beslist: „Eigenlijk hoort die hierop te staan.” Hij wijst naar zijn klomp. De hoorn mag niet zomaar op de koude grond worden gezet. Dat is niet alleen onhandig, maar ook tegen de traditie. De klomp – van hout – vormt een natuurlijke, ‘schone’ ondergrond voor de hoorn, die zelf eveneens van hout is gemaakt.

Zijn eigen hoorn is van berkenhout en stamt uit 1991. „34 jaar oud,” zegt hij trots. „En zo lang blaas ik er al op.” De klank wordt gevormd door de winterlucht, de adem en het materiaal. „Op de grond leggen, dat hoort gewoon niet.”

Van boerenerf tot blaasgroep

Het begon ooit op een boerderij. ’s Avonds, na het werk, blazen op het erf. „Ik had een melkveebedrijf,” vertelt hij. Via via kwam hij in aanraking met de midwinterhoorn. Met een vriend – en diens schoonzoon uit Twente – ontstond het begin van wat later De Bloasgroep Dals’n zou worden.

Wat ooit met drie man begon, is inmiddels uitgegroeid tot een groep van 36 blazers. „Ik was de eerste die begon,” zegt hij. Nu geven ze workshops, praten ze met belangstellenden en lenen ze kleinere, lichtere hoorns uit aan kinderen. „Die blazen makkelijker. Zo krijg je ze enthousiast.”

Koud, maar bijzonder

Het is fris tijdens de lichtjestocht. „Het is wel koud hoor,” merkt een van de blazers op. Toch staan ze er. Soms met meerdere groepjes tegelijk, verspreid over verschillende plekken. „Vandaag waren we zelfs op drie locaties bezig.”

Midwinterhoorn blazen op eerste en tweede kerstdag

Wie de midwinterhoornblazers tijdens de kerstdagen nog eens wil horen, kan op eerste en tweede kerstdag terecht in Dalfsen bij Hotel Mooirivier, waarna De Bloasgroep Dals’n ook op nog meer locaties in de regio te zien en te horen is.

Wist u dat…

• De oudste vermelding van midwinterhoornblazen stamt uit 1655, net over de grens bij Lingen?
• In 1815 een vader en zoon in Winterswijk werden beschuldigd van smokkelen, omdat ze met hun hoorn signalen bliezen? Hun hoorn werd kapotgetrapt, maar zij gingen vrijuit.
• Het midwinterhoornblazen geen heidens ritueel blijkt te zijn, maar juist een christelijke traditie, die loopt van de eerste zondag van de Advent tot Driekoningen?
• Boeren de hoorn vroeger gebruikten als alarmsignaal, zelfs nog tijdens de Tweede Wereldoorlog om te waarschuwen voor razzia’s?
• Het midwinterhoornblazen sinds 2013 officieel Immaterieel Cultureel Erfgoed van Nederland is?