Watersnoodlab: de risico’s van een nat verleden en een nog nattere toekomst

De ramp van 1825, toen de IJsseldelta werd getroffen door een verwoestende watersnood, spookt nog altijd door de collectieve herinnering. Het rondreizende Watersnoodlab, momenteel gestationeerd bij de Stadskazerne in Kampen, tracht het publiek te doordringen van de hedendaagse risico’s van wateroverlast. Een confronterende exercitie in een tijd waarin klimaatverandering de waterproblematiek alleen maar nijpender maakt.

Tot en met 13 mei biedt het Watersnoodlab een vrij toegankelijke blik op de uitdagingen die hoogwater in deze regio met zich meebrengt. Geen stoffige vitrines, maar een interactieve beleving die de bezoeker wil wakker schudden.

De herdenking van de stormvloed van 1825, nu twee eeuwen geleden, vormt de onheilspellende context. De dijkdoorbraken langs de Zuiderzee, IJssel, Vecht en het Zwarte Water teisterden destijds dorpen en steden, met meer dan driehonderd doden in Overijssel tot gevolg.

Het Watersnoodlab werpt een cruciale vraag op: in hoeverre zijn we anno nu beter beschermd? Kunnen we ons aanpassen aan een toekomst met meer water, of blijven we een verloren strijd voeren tegen de elementen? De tentoonstelling daagt bezoekers uit na te denken over de acceptatie van wateroverlast en de complexe ruimtelijke ordening in een deltagebied waar water steeds nadrukkelijker zijn plek opeist.

“Het zit diep in ons Nederlandse denken verankerd dat wij het water altijd kunnen controleren,” stelt rivierjournalist Wim Eikelboom, mede-initiatiefnemer van het lab. “Maar wellicht staan we aan de vooravond van een omgekeerde realiteit, waarin het water ons meer zal dicteren.” Samen met vormgever Johan Akkerman en de Overijsselacademie transformeerde hij een bouwkeet tot een mobiele expositie. “We presenteren een spelvorm om een dialoog te initiëren over de prangende watervraagstukken van deze tijd. Dillemma’s in de delta, zo noemen we dat.”

Wethouder Erik Faber van Kampen benadrukt de noodzaak van voortdurende aandacht voor waterveiligheid in de IJsseldelta. “Stijgende zeespiegels en steeds extremere weersomstandigheden maken de waterproblematiek in onze regio uiterst urgent. We zullen ons moeten voorbereiden op nattere tijden. Dit vereist een fundamentele heroverweging van hoe we met water kunnen samenleven en welke maatregelen daarvoor nodig zijn. Deze expositie dwingt ons stil te staan bij de uitdagingen van het leven mét en langs het water. Een veerkrachtige samenleving anticipeert op de toekomst.”

Praktische informatie:

Het Watersnoodlab is van 14 april tot en met 13 mei 2025 kosteloos te bezoeken op het voorplein van de Stadskazerne in Kampen. De openingstijden zijn van maandag tot en met zaterdag, van 10.00 tot 16.00 uur. Het lab fungeert tevens als een fysieke uitbreiding van de podcast ‘Waterwolf’ van de Overijsselacademie. Gelijktijdig is de buitententoonstelling ‘Wat een vloed!’ van het Stadsarchief Kampen te bezichtigen.

Na het verblijf in Kampen zal het Watersnoodlab verder reizen langs de Overijsselse gemeenten die in 1825 door de watersnood werden getroffen.

De realisatie van het Watersnoodlab is mede mogelijk gemaakt door de steun van de gemeenten Zwolle, Kampen, Steenwijkerland, Raalte, Staphorst, Dalfsen, Olst-Wijhe, Zwartewaterland, de provincie Overijssel, het BPD Cultuurfonds en de stichting Bercoopfonds.