Verslag: Gemeenteraad Zwolle in gesprek over Culturele Broedplaatsen
Zwolle – Maandagavond 10 november 2025 was er in de gemeenteraad van Zwolle een Rondetafelgesprek over culturele broedplaatsen.
Er waren een flink aantal meesprekers die weten hoe het zit in deze sector. Dat zijn Jan Wouter Wolfkamp, P12; Wouter Kwakman, Het Lichthuis; Jacco Pot, Kattegat; Alieke Ramos Marta, gemeente Zwolle; Tim de Wijk, R10; Martijn Buitenhuis, Co; Justin van Gijssel, ZOUTSYSTEM en petitievoerder ‘Geef een plek aan Zwolse subcultuur’; Klaas Kee, ZOUTSYSTEM; Johan van der Graaf, gemeente Enschede; Semoira Stomp, Poppunt Overijssel; Jonathan van Doornum, CW12; en Lenze Hofstee, CareX Overijssel.
Op verzoek van de fractie van de ChristenUnie is een gesprek gevoerd over de mogelijkheden en wensen voor een nieuwe broedplaats in Zwolle, met experts en betrokkenen uit het culturele veld die gelinkt zijn aan het thema ‘broedplaatsen’. Doel hiervan is ook te leren van succesvolle ervaringen uit het verleden.
Dhr Admahat Ali sprak in namens één zo’n broedplaats en constateerde dat het vervelend zou zijn wanneer deze moet worden opgeheven, omdat het de kinderen van de straat houdt, en het niet gemakkelijk is om iets vervangends te vinden.
Goede plek
Volgens de meesprekers is een goede broedplaats een plek waar wonen werken gecombineerd is, waar een open verbinding is met de buitenwereld, en waar non-profit wordt gewerkt. Het kent een hele stapeling van functies, bijvoorbeeld een zalencentrum, BSO, studie- en huiswerkbegeleiding, kamerbewoning, een kas, en een grote expositieruimte. Het is belangrijk dat het beheer van de plek van onderaf komt, beheer door een externe organisatie werkt niet. De plek moet professioneel begeleid worden, anders weet je niet wat je krijgt, aldus Hofstee.
Het is ook heel belangrijk dat de plekken niet tijdelijk zijn, omdat de makers geld nodig hebben om deze in te richten. Dat is financieel erg moeilijk voor hen, omdat het vaak gaat om beginnende kunstenaars of artiesten. Vooral geluid dragende kunsten zoals muziek en theater, hebben het moeilijk in Zwolle. Er is een wachtrij van 106 bedrijven/makers voor een kunstruimte.
Natuurlijk verloop
De ChristenUnie zegt dat er wel meer broedplaatsen zijn gekomen, maar dat er ook weer afgaan, en dat het een natuurlijk verloop is. Daar is eigenlijk iedereen het mee eens. Desalniettemin hebben veel huidige makers enorm veel probleem om iets vervangends te vinden dat geschikt is en betaalbaar. Een belangrijk voorbeeld daarbij is de muziekschool, die nu in R10 zit, welke op de nominatie staat om te worden gesloopt. Grafische kunstenaars kunnen met minder ruimte toe.
CareX benadrukt dat zij meer is dan een leegstandsbeheerder, zij zorgt voor een volledige opvulling van panden. Dat kan soms jaren duren en biedt veel voorzieningen. De bedoeling is bij broedplaatsen dat zij iets nieuws creëren, iets waar op dat moment nog geen vraag naar is. Dit gaat slecht samen met commerciële tarieven. Ook stromen succesvolle kunstenaars vaak automatisch door naar een andere plek.
