Verslag: Eerste Rondetafelgesprek in gemeenteraad

Zwolle – Maandagavond vond in de TaKzaal van het gemeentehuis het eerste Rondetafelgesprek plaats. Dit is een nieuwe wijze van vergaderen die in de plaats komt van de Informatieronde. De reden daarvoor is dat men meer gesprek wil, en daardoor meer informatie kan ophalen bij de medesprekers.

Het onderwerp van de avond was het rioolwateronderzoek uit 2011. Aanleiding hiervoor waren onder andere enkele geweldsincidenten in de stad die voortkwamen uit onderlinge strijd in de harddrugscriminaliteit. Het doel was om inzicht te krijgen in de aard en omvang van het drugsgebruik in Zwolle. Het onderzoek in 2021 betreft de nulmeting. In 2022 wordt wederom onderzoek gedaan.
Het onderzoek laat zien dat het drugsgebruik in Zwolle op de meeste vlakken vergelijkbaar is met andere grotere Nederlandse steden. Wel opvallend zijn de gemeten hoeveelheid 3-MMC (en 4-MMC) en amfetamine in Zwolle (2021), wanneer dit wordt vergeleken met andere Nederlandse steden.

De gemeenteraad wil zich deze avond buigen over de duiding van de onderzoeksgegevens.

Duurt even

Dhr. Evers van Tactus verslavingszorg zegt dat zij pas na enige tijd de verslaafden binnenkrijgen die nu bekend zijn in het rioolwateronderzoek. Craving (het ’trekgevoel’) komt later. Er is een duidelijk verschil tussen preventie en curatieve zorg. Vroegtijdige signalering is noodzakelijk, en dat moet in een niet-oordelende omgeving gebeuren. Nix18 heeft effect, maar het gebruik van drugs moet meer gedenormaliseerd worden. Een integrale aanpak is daarmee noodzakelijk.

Bij Tactus ziet men het aantal 18- dalen en 18+ stijgen. Het duurt gemiddeld 5 tot 10 jaar voordat de grote zorgen van een verslaving ontstaan. Er zijn veel redenen om drugs te gebruiken, zegt Evers, vooral het dempen van problemen. Wetgeving voor nieuwe soorten drugs komt langzaam op gang. Het IJslands model is een goed model. Het gaat in Zwolle worden toegepast en geeft jongeren activiteiten die in de plaats kunnen komen van de drugs, ze krijgen dus een alternatief.

Ingewikkeld probleem

Edwin Schrik is medespreker namen het Greijdanuscollege. Hij is teamleider op die school en verantwoordelijk voor zorg en welzijn. Hij ondersteund het team onder andere op sociaal/emotioneel vlak. Op de school is minder pillengebruik zichtbaar, maar wel meer softdrugsgebruik. Ze voeren een zero-tolerance beleid, maar de kinderen (tussen 12 en 18 jaar) weten precies waar ze drugs moeten halen en gebruiken het buiten het terrein van de school. Het is een ingewikkeld probleem om aan te pakken. Ze verwijzen bij gebruik wel altijd naar Tactus, en halen de ouders erbij. Het gaat niet alleen om de laag opgeleide kinderen. Het Greijdanus maakt zich grote zorgen.

Toename gebruik

Ronald Bakker is van de politie en is operationeel expert van de wijkzorg. Hij is medespreker samen met Manon van Dijk, die de portefeuille jeugd heeft. Zij denken dat het middelengebruik in Zwolle is toegenomen. Het aantal zwaardere delicten neemt af (inbraken en overvallen) en de criminaliteit rond drugs neemt toe, omdat dit gemakkelijker is en minder straf oplevert. Het drugsgebruik gebeurt onder alle lagen van de bevolking. Ook hij vindt het belangrijk om bij veroordeling weg te blijven om dit probleem te tackelen. Jongeren voelen vaak wel aan wanneer ze een probleem hebben.

Veel jongeren hebben ouders met probleemgedrag en dat maakt ze meer kwetsbaar. De politie is blij met de jeugdboa’s. Alleen is het jammer dat zij niet de identiteit van de jongeren mogen vragen. Daar wordt aan gewerkt. Het is van alle tijden dat er nieuwe drugs op de markt komen, maar het duurt lang voordat daar wetgeving voor komt. Daardoor kunnen sommige gebruikers al echt kapot gaan. Doordat er nu één coffeeshop minder is, is er niet veel meer cannabishandel op de straten, omdat op die laatste plek vooral harddrugs wordt verhandeld.

Problematisch

Astrid Bosman is stafmedewerker maatschappelijke zorg bij de GGD IJsselland. Zij bedienen diverse groepen, zoals dak- en thuislozen, en onverzekerden. Zij zien ook een toename van het gebruik van 3MMC en amfetamine. Dagelijks worden zij ermee geconfronteerd, Zij zien een kloof tussen de benadering van jongeren en de formele aanpak van het middelengebruik. Veel eerder in het proces zou er moeten worden gereageerd. Het gebruik van cannabis lijkt veel meer geaccepteerd te zijn, terwijl het toch wel heel problematisch kan uitpakken.

Anita Ekas zit bij het gesprek als ambtelijk leider jeugd en veiligheid in Zwolle. Zij vindt het onderzoek een goede zaak. Zij wil domein overstijgend kijken naar de vormgeving richting jeugd van het takenpakket. Het IJslands model is daarbij leidend. Mevrouw Ekas is hiervoor ook op bezoek geweest in IJsland. Daar werkt het heel goed.

Verslavinggevoeligheid

Aloys Bos is van het Thorbecke college. Zij merken daar een toename van gebruik bij de jeugd, en daarover maken zij zich zorgen. Er is een andere manier van in het leven staan, en ook een toename van stress. Niet alleen door corona. Het is gedrag dat past bij de leeftijd: erbij willen horen, en niet altijd de consequenties overzien. Hij wil graag dat de politie zich wat vaker laat zien op de school, bijvoorbeeld voor een kopje koffie en een gesprekje. Jongeren zijn vaak niet open omdat ze bang zijn voor straf.

Ouders geven vaak het verkeerde voorbeeld door allerlei dingen die verslavend zijn, zelfs koffie, McDonalds en alcohol. Collega’s op de school werken met veel liefde voor de doelgroep, maar zijn vaak wat naïef in het beoordelen in hoeverre zij kwetsbaar zijn. Dagbesteding kan een goede hulp zijn.

Uitingsvormen

Jacco Rodermond spreekt namen het Deltion College. Hij ziet dat mensen schrikken bij signalering. Een heel circus van formele brieven wordt dan opgestart. Het is nodig om meer verbinding te organiseren bij middelengebruik. Voorzichtige pilots bij hen geven effect. Het is belangrijk dat collega’s accepteren dat er drugsgebruik is, en dat dit moet worden behandeld. Gedrag moet gewijzigd. Dat is niet met één opmerking klaar. Het is ook zoeken naar de oorzaken van drugsgebruik, wat een fors probleem is. Dialoog is een oplossing, evenals lessen in burgerschap. Vroegsignalering is van groot belang. Het is bijvoorbeeld te zien aan kleding en gedrag waar jongeren zich bevinden qua gedrag.