Zwolle – Geen livestream dit keer: door technische problemen in de Statenzaal moest het publiek het doen met een opname die later op iBabs verschijnt. In de zaal ging het er niet minder levendig aan toe. Het themadebat over de fysieke leefomgeving draaide om één grote vraag: hoe houden we Zwolle bereikbaar en leefbaar tegelijk? De raadsstukken — de Netwerkanalyse Mobiliteit, de provinciale Omgevingsvisie, de brieven over deelmobiliteit, schoolomgevingen en voorkeursrecht Aa-landen — vormden het speelveld. Procedureel nam de raad nog mee dat het voorstel over de positie van taxiondernemers werd doorgeschoven naar volgende week.
D66: eerst STOMP, dan pas de auto
D66 zette de toon met de mobiliteitstransitie als leidraad. De fractie wees op de samenhang in de recente stukken en pleitte voor het STOMP-principe: Stappen, Trappen, Openbaar vervoer, Mobiele deelvormen en pas Privéauto als laatste. D66 wil voorzieningen dichtbij en een fijnmazig openbaar-vervoernet dat niet alleen tussen wijken, maar ook binnen wijken werkt. Grote harmonica-bussen zijn niet overal nodig; kleinere, frequente verbindingen kunnen de stad beter bedienen.
Prikkelend was de gedachte om — als de provinciale concessie tekortschiet — zelf publieke mobiliteit te organiseren. Niet omdat het móét, zegt D66, maar omdat het verkend moet worden: “Begin met wat we nodig hebben en organiseer dáár de verbindingen omheen.” Op vragen van ChristenUnie en VVD bleef D66 bij de lijn: minder wensdenken, meer ontwerp vanuit de wijk. De partij gelooft dat verschuiven van reisbewegingen filedruk kan verminderen; “omdenken” noemde zij dat richting de VVD.
Swollwacht: “Stop de klopjacht op de automobilist”
Swollwacht ging er frontaal in. Zwolle ligt op een internationale en regionale corridor; verkeer neemt toe en daar kun je je niet aan onttrekken. De ring moet volgens de fractie worden opgewaardeerd, niet versmald. Het huidige beleid noemt Swollwacht te restrictief: versmallingen leiden tot sluipverkeer en een verstoppende stad. De partij hekelde het “dure hub-wensdenken” en miste in de coalitieaanpak één “onmisbare partner”: de inwoner. Mobiliteitsbeleid mag geen ivoren-torenwerk zijn, aldus Swollwacht.
Over de zero-emissiezone was de toon hard. Volgens de fractie levert het leerjaar vooral bureaucratie en waarschuwingsbrieven op, met nauwelijks effect op de luchtkwaliteit. Oproep: evalueer eerlijk en schrap zinloos beleid. De voorzitter corrigeerde dat het om waarschuwingen ging, geen “dreigbrieven”.
ChristenUnie: realisme en maatwerk
De ChristenUnie bewoog zich tussen de kampen. Ja, A28, Ceintuurbaan en IJsselallee staan onder druk — “communicerende vaten” — maar de oplossing is én-én: slim gebruik van bestaande infrastructuur, investeren waar het moet, en STOMP als richting, zonder dogmatisme. De partij complimenteerde de aanpak veiligere schoolomgevingen en vroeg vooral naar lesopbrengsten uit het zero-emissie “leerjaar”: als het doel schone lucht is en niet beboeten, wat werkt dan echt?
VVD: gas op de ring
De VVD hield het simpel: de ring gaat ook in 2040 nog vaststaan met verkeer als we niet fors investeren. De partij wil de Ceintuurbaan sneller aanpakken, kruispunten ontlasten, onderzoeken naar voren halen en tempo bij de Holtenbroekerbrug. Ja tegen fiets, OV en wandelen, maar níet ten koste van autobereikbaarheid. De liberalen uitten zorgen dat de provinciale Omgevingsvisie de gemeentelijke ruimte beknot: zijn uitleglocaties, clustering en regionale afstemming straks dwingend? De vraag aan het college: houd ons in control over onze eigen ruimtelijke keuzes.
PvdA: let op de rekening en de barrière-werking
De PvdA begon met een compliment voor de net geopende passerelle (voetgangersverbinding bij het station) en prees de fietsroutes, hubs en tunnels. Maar de kern was geld en prioriteit. De partij waarschuwde voor “megalomane” auto-projecten die de Stedelijke Investeringsagenda (SIA) kunnen kannibaliseren. Verzoek: een helder kostenoverzicht per modaliteit. Bij de Ceintuurbaan wil de PvdA ongelijkvloerse oplossingen met zo min mogelijk barrière-werking. Tunnels zijn voor fietsers vaak aantrekkelijker dan hoge bruggen (bruggen moeten hoger zijn omdat er vrachtwagens onderdoor moeten kunnen red.); sociaal veilig ontwerp en goede verlichting zijn dan voorwaarde.
GroenLinks: deelmobiliteit breder en gebruikersvriendelijk
GroenLinks wilde de Netwerkaanpak strak verbinden met de SIA-prioritering: waarom waar wél of níet investeren? In de nieuwe deelmobiliteitsvergunning ziet de partij kansen, mits het aanbod ook niet-elektrische deelfietsen omvat en de kwaliteit voor gebruikers geborgd is: continu aanbod, voorspelbare tarieven. Bij het voorkeursrecht Aa-landen pleitte GroenLinks voor strategisch grondbeleid en een verwervingsfonds, om te voorkomen dat speculanten de koers bepalen — mét oog voor de rechten van eigenaren.
SP: OV is een publieke dienst, geen luxe
De SP keek door de bril van de reiziger. Elk jaar staat het station vol en kinderen komen moeilijk bij Deltion; dan helpt alleen beter OV. De partij wil korte loopafstanden tot haltes in nieuwe wijken en hekelde de rompslomp bij deelmobiliteit (fietsen in de weg, accounts aanmaken). Principiële lijn: publieke diensten horen in publieke handen — dus meer regie op OV, minder afhangen van marktlogica.
Volt: niemand achterlaten
Volt legde de nadruk op toegankelijkheid. Deelmobiliteit is mooi, maar niet betaalbaar voor iedereen. Kan er tariefdifferentiatie komen voor studenten en lage inkomens? En als we investeren in veilige schoolroutes, betrek dan kinderen via kinder- of leerlingenraden. Zwolle noemt zich een slimme stad; zet sensoren en data dan ook in voor verkeersveiligheid op straat.
CDA: let op ouderen en provinciale “leidende functies”
Het CDA was blij met de aangepaste regels rond fietsen en e-scooters, maar vroeg aandacht voor minder mobiele ouderen. In de provinciale Omgevingsvisie vroeg de fractie zich af wat “leidende functie” precies betekent: kan de provincie, bijvoorbeeld bij agrarisch versus wonen, gemeentelijke plannen blokkeren? Verder vroeg het CDA tempo bij schoolomgevingen en scherpte bij het voorkeursrecht Aa-landen: komt het instrument niet te laat?
College: realistisch én integraal, met tijdlijn
Wethouder Gerdien Rots (ChristenUnie, mobiliteit) noemde de Netwerkanalyse Mobiliteit het strategische kader: integrale keuzes, met ruimte voor leefbaarheid én autobereikbaarheid waar nodig. Met het Rijk is overleg over de A28. Op korte termijn komen al aanpassingen aan de Ceintuurbaan (rond Isala/Oosterenk); de grote ingrepen vragen een RTP-/omgevingsplan-traject en 5–6 jaar tot realisatie.
Over publieke mobiliteit: de provinciale concessie loopt tot 2035. De gemeente werkt aan een eigen visie op publieke mobiliteit (komend jaar naar de raad) met oog voor fijnmazigheid in wijken en aansluiting op Wmo-vervoer. Bij deelmobiliteit onderzoekt het college niet-elektrische deelfietsen en een marktordening die aanbieders aan continuïteit bindt.
Het leerjaar zero-emissiezone wordt aan het eind van dit jaar geëvalueerd. De wethouder kijkt naar een “eerst waarschuwen, dan beboeten”-aanpak zoals bij de Kerkstraat-poller; doel is schone lucht, niet inkomsten. Schoolomgevingen: zes scholen tot 2029 voor meer veiligheid, plus lopende projecten; waar mogelijk worden kinderen betrokken binnen de CROW-kaders.
Over de provinciale Omgevingsvisie deelde Rots de zorgen van de raad: de zienswijze vraagt om betere integrale afweging en het borgen van de Zwolse verstedelijkingsstrategie. Reacties van de provincie volgen in het najaar; nieuwe brieven worden gedeeld.
Toezeggingen die bleven hangen
Verkennen waarschuwen-dan-beboeten zoals bij de Kerkstraat.
Niet-elektrische deelfietsen meenemen in de uitwerking.
De raad informeren over de provinciale reactie op de zienswijze.
Onder de streep
Het debat liet een herkenbaar Zwols spanningsveld zien. D66, GroenLinks, SP en Volt duwen op STOMP, fijnmazig OV en betaalbare deelmobiliteit; VVD en Swollwacht eisen zichtbare investeringen in de ring; ChristenUnie en CDA zoeken realisme en maatwerk. De Netwerkanalyse en SIA vragen om heldere keuzes; de provinciale Omgevingsvisie om scherpe lobby. Volgende week volgt besluitvorming waar dat kan; de grote knopen vragen tijd — en een stad die het met elkaar uithoudt.
