Steeds meer mensen naar huisarts met gordelroos; plotselinge piek

De huisartsenpraktijken stromen vol met patiënten die zich melden met gordelroos. Sinds december 2024 is het aantal consulten voor herpes zoster – zoals gordelroos officieel heet – flink toegenomen, vooral onder mensen van 65 jaar en ouder. Dat blijkt uit de registratiecijfers van het Nivel, dat de gegevens van ruim 400 huisartsenpraktijken analyseert.

Opvallend: ook in de leeftijdsgroep van 45 tot en met 64 jaar is een stijging zichtbaar. Er is simpelweg meer aandacht voor gordelroos. De stijging lijkt mede te komen door de flinke mediabelangstelling rondom het vaccin tegen de pijnlijke virusreactivatie.

Wat is gordelroos ook alweer?

Gordelroos ontstaat doordat het waterpokkenvirus, dat jarenlang in het lichaam sluimert, plotseling weer actief wordt. Het levert vaak een pijnlijke uitslag op met blaasjes, meestal op de romp. In sommige gevallen blijft de pijn – de zogeheten postherpetische neuralgie (PHN) – nog maanden tot jaren na de infectie aanwezig.

Vaccin voorkomt 9 van de 10 gevallen

Steeds meer ouderen kiezen daarom voor de prik. Het vaccin Shingrix blijkt volgens de Gezondheidsraad zeer effectief: het voorkomt 9 van de 10 gevallen van gordelroos én langdurige pijn. De prik wordt momenteel nog niet standaard vergoed, behalve voor risicogroepen zoals mensen met kanker, hiv of na een transplantatie.

Wie buiten die groepen valt, moet zelf betalen – een flinke drempel, want een volledige vaccinatie (twee prikken) kost enkele honderden euro’s.

Lager risico op dementie?

Alsof dat nog niet genoeg reden is om in de rij te staan: uit een recent groot bevolkingsonderzoek, gepubliceerd in het gerenommeerde Nature, blijkt dat mensen die gevaccineerd zijn tegen gordelroos een mogelijk een lagere kans hebben op het ontwikkelen van dementie. Alzheimer Nederland noemt de bevindingen “veelbelovend, maar het is te vroeg voor keiharde conclusies. Het effect van de prik is groter dan verwacht, maar het is geen wondermiddel,” stelt Alzheimer Nederland. Want: zonder vaccin krijgen 20 op de 100 mensen dementie. Met vaccin daalt dat naar 16. “Nog steeds veel,” klinkt het. De organisatie dringt daarom aan op snel vervolgonderzoek.

Roep om opname in Rijksvaccinatieprogramma

Ouderenbond ANBO PCOB pleit ondertussen voor opname van het gordelroosvaccin in het Rijksvaccinatieprogramma. “Wij ondersteunen het advies van de Gezondheidsraad om iedereen vanaf 60 te vaccineren.” aldus een woordvoerder van de bond. “We hopen dat de staatssecretaris nu eindelijk het advies van de Gezondheidsraad opvolgt en er daarmee voor zorgt dat de vreselijke pijn die gordelroos kan veroorzaken tot het verleden gaat behoren..”

Tot die tijd blijft het voor veel Nederlanders een afweging tussen de portemonnee en de prik.

Wat u moet weten over het gordelroos vaccin

• Symptomen: pijnlijke uitslag, branderig gevoel, soms koorts.
• Vaccinatie: Shingrix (2 prikken, hoge bescherming), niet standaard vergoed.
• De verwachting is dat Shingrix (2 dosis) ongeveer 15 jaar beschermt.
• Bijwerkingen: spierpijn en roodheid op de prikplek, meestal mild.
• Kans op dementie: mogelijk verlaagd bij gevaccineerden, volgens nieuw onderzoek.
• Kosten: 211,90 per vaccinatie én 30,70 voor eerste consult en 20,50 voor herhaalconsult (tarieven Tarieven GGD Noord- en Oost- Gelderland)
• de GGD IJsselland biedt de vaccinaties nog niet aan. Kijk op https://www.vaccinatiesopmaat.nl/ waar ze wel verkrijgbaar zijn als u niet tot de doelgroep behoort die ze standaard krijgt.