Op donderdag 17 maart kreeg vrijwilligerscoördinator Wim Gras uit handen van Gerard
Dalhuisen van de Nederlandse Gemalenstichting (NGS), de “Leidraad kennisborging stoomgemalen”
overhandigd. Ter plekke werd dit lijvige boekwerk (578 pagina’s) betiteld als “Stoombijbel”.
De start van deze feestelijke bijeenkomst ging vergezeld van koffie met een heerlijk stuk van de taart
die uiteraard ook met het onderwerp te maken had. Stichting Oude Stoomgemaal Mastenbroek
heeft haar medewerking verleend aan de pilot van de NGS om de kennis van stoomgemalen vast te
leggen voor de toekomst.
Kennis bewaren
In 2017 begon de NGS aan het traject kennisborging onderwijs. In eerste instantie was het de
bedoeling om de jeugd meer te betrekken bij de aandacht voor en informatie over stoomgemalen.
Uiteraard is dit nog steeds de bedoeling, maar toch heeft men gekozen voor een andere insteek.
Om de kennis voor jongeren in de toekomst te behouden heeft de NGS er uiteindelijk voor gekozen
om de kennis over stoomgemalen, die veelal in de hoofden van vrijwilligers zit, vast te leggen. Op
deze wijze is voorkomen dat al die onmisbare kennis verdwijnt. Inmiddels staat alles voor het
grootste deel op papier en kunnen we hopelijk nog vele jaren voort met het in stand houden van de
stoomgemalen. Hopelijk levert dit natuurlijk in de toekomst ook meer jongere vrijwilligers op.
Het is een immense klus geweest die de laatste vier jaren is uitgevoerd door Jaap van Raay. Hij heeft
alles voor de NGS met veel geduld aan het papier toevertrouwd zodat de hopelijk vele vrijwilligers er
ook in de toekomst nog jaren mee verder kunnen. Het onderhoud van deze machines doe je nu
eenmaal niet van achter de computer. Het is nog echt vakwerk en zorgt daadwerkelijk voor “vieze
handen”. Maar wat is het een genot om tijdens open dagen te mogen en kunnen vertellen over deze
prachtige techniek. Wim Gras heeft ook vele uren met Jaap van Raay gespard over al deze
zaken. Er is nog een boekwerk in voorbereiding dat helemaal wordt toegespitst op het Oude
Stoomgemaal in Mastenbroek, daar wordt “likkebaardend” naar uit gezien.
Stoomgemaal Mastenbroek
Tijdens het in kaart brengen van deze informatie bleek opnieuw hoe uniek het Stoomgemaal
Mastenbroek is in haar soort. Juist hier is de werking van de stoomtechniek nog goed te zien. Dat is
dan ook een reden dat er jaarlijks 6 stoomdagen zijn waarop het gemaal werkt en onder stoom te
bewonderen is. Het Oude Stoomgemaal uit 1856 is het oudste nog werkende stoomgemaal in
Nederland en staat in de “Top 100 van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg“
