Vitens vraagt snelle actie van overheden

Zwolle – Het RIVM voorziet op korte (voor 2030) en lange termijn problemen in de levering van drinkwater. Daarmee wordt de noodoproep van september bevestigd. Voor Vitens is het nu al urgent. In Gelderland, Overijssel en Utrecht ondervindt Vitens problemen. Daar kunnen zelfs al vergunde drinkwaterwinningen kunnen niet uitgevoerd worden en nieuwe winningen zijn helemaal lastig. Vitens doet nu een dringend beroep op de nieuwe provinciebesturen om drinkwater hoog op de agenda te zetten.

Tekort aan capaciteit

Uit het onderzoek van RIVM blijkt dat bij alle tien drinkwaterbedrijven al voor 2030 extra productiecapaciteit nodig is. Voor Vitens geldt deze urgentie nu al. Zonder snelle actie van betrokken partijen en in het bijzonder van de provincies ontstaan knelpunten bij het verzekeren van de drinkwatervoorziening. Provincies moeten actief invulling geven aan de zorgplicht met een ‘dwingende reden van groot openbaar maatschappelijk belang’. Het Rijk kan dan ondersteunen bij het versnellen van procedures, boven-provinciaal denken en noodwetgeving zoals de crisis- en herstelwet.

Een crisis- en herstelwet bij bijvoorbeeld helpen bij het versnellen van procedures. De urgentie wordt wel gezien maar nog niet voldoende gevoeld. Vitens loopt tegen de maximale capaciteit aan, heeft bedrijven niet kunnen aansluiten. De geplande 400.000 woningen kunnen binnen de huidige vergunningsruimte al helemaal niet aangesloten worden. Er is zijn meer vergunningen en wingebieden nodig en het moet sneller.

Oproep

Vitens roept provincies en waterschappen op de handschoen op te pakken en hun verantwoordelijkheid met betrekking tot de zorgplicht te nemen. We hebben vergunningen, maar kunnen die niet overal inzetten door tegenstrijdige regelgeving. Dat staat de leveringszekerheid in de weg. Vitens neemt ook haar eigen verantwoordelijkheid. Vanaf januari 2023 toetst zij zakelijke drinkwateraanvragen op bewust spaarzaam drinkwatergebruik via 3 sporen: besparen in efficiënt bedrijfsproces, hergebruik van drinkwater en het toepassen van (gezuiverd) laagwaardig regen- of oppervlaktewater in bedrijfsproces (bijvoorbeeld als koelwater).

Ze heeft een convenant getekend met zowel de provincie Overijssel als Gelderland over de leveringszekerheid. De provincies spannen zich in om – met voorrang – besluitvorming te behandelen en regelgeving toe te passen voor de uitbreiding van de drinkwaterwinning en -productie op al vergunde en nieuwe locaties. Vitens richt haar bedrijfsvoering en distributie duurzamer in en gaat waterbesparing actief bij haar klanten meer onder de aandacht te brengen.

Kwaliteit drinkwaterbronnen

De drinkwatervraag neemt toe en de beschikbaarheid van bronnen van goede kwaliteit voor de productie groeit niet mee. De kwaliteit van drinkwaterbronnen is afgelopen jaren verslechterd door vervuiling vanuit landbouw, industrie en huishoudens. Daarbij gaat het zowel om langjarige en hardnekkige problemen door bestrijdingsmiddelen en nitraat, maar bijvoorbeeld ook om lozingen van nieuwe, opkomende stoffen. Eerder afgesproken kwaliteitsdoelen voor drinkwaterbronnen worden nog steeds niet gehaald.

Inzet drinkwaterbedrijven

Drinkwaterbedrijven nemen hun verantwoordelijkheid maar kunnen het niet alleen. Drinkwaterbedrijven werken al jaren hard aan oplossingen om hun productiecapaciteit te vergroten en brengen in bredere zin mogelijke handelingsperspectieven in kaart. Denk hierbij aan het ontwikkelen van robuuste watersystemen en bronnen, bestaande vergunningen en zuiveringen verder uitbreiden, nieuwe winlocaties zoeken en openen, zoeken naar alternatieve bronnen, stimuleren van waterbesparen door bijvoorbeeld gedragscampagnes, waterbewust bouwen te stimuleren en zoeken naar alternatieven voor drinkwater.