Zwolle – Waan je in het Overijssel van de 18e eeuw! Collectie Overijssel beheert een indrukwekkende, tweedelige atlas met daarin interessante informatie over steden, dorpen en landgoederen in Overijssel. Deze atlas is in de 18e eeuw zorgvuldig samengesteld door Andries Schoemaker. Zoek vooral eens naar je eigen woonplaats en geniet van de mooie ingekleurde tekeningen.
Tekeningen van Zwolle in 1729 door Abraham de Haen
Andries Schoemaker (1660-1735) was een rijke, reislustige lakenkoopman uit Amsterdam met een grote interesse in geschiedenis. In het begin van de 18e eeuw besloot hij allerlei informatie te verzamelen over steden, dorpen, gehuchten, kerken en kastelen in Nederland. Daarvoor ging hij ook daadwerkelijk op reis. Hij maakte een beschrijving van elke plaats en noteerde daarbij veel historische en culturele bijzonderheden in een tweedelige atlas.
Zijn goede vriend Cornelis Pronk (1691-1759) en zijn leerling Abraham de Haen (1707-1748) reisden met hem mee om samen de beschrijvingen van tekeningen te voorzien. Ook zijn huishoudster Geesje Arends en zijn zoon Gerrit Schoemaker (1692-1736) hielden hem soms gezelschap.
Reizen in de 18e eeuw
Dat het reizen niet altijd even gemakkelijk ging blijkt wel uit bronnen die bewaard zijn gebleven over zijn reizen. Zo zou het reisgezelschap regelmatig zijn verdwaald en bestolen, sliepen ze in slechte herbergen, werden ze door onweersbuiten overvallen of hun rijtuig brak. Of ze reisden, in Schoemakers eigen woorden, over ellendige ‘hobbelde bobbelde heide’. Veel wegen waren destijds nog niet verhard.
De collectie
Van de handschriften van Schoemaker is niet alles bewaard gebleven. Collectie Overijssel beheert de twee delen over Overijssel. De rest van de handschriften liggen bij de Koninklijke Bibliotheek of andere instellingen in Nederland. Op de website van de KB vind je een overzicht van de bewaarde werken.
Dat wat bewaard is gebleven geeft ons in ieder geval een interessant inkijkje in de 18e eeuw, omdat een groot deel van de straatgezichten en gebouwen inmiddels verloren is gegaan.
Meer lezen
Bronvermelding: 0263 Vereeniging tot Beoefening van Overijsselsch Regt en Geschiedenis (VORG), handschriftenverzameling, inv.nrs. 862 en 863.
