Miljoenen aan subsidie voor Grote Kerk Zwolle

Restauratie is iets anders dan renovatie. Bij restauratie gaat het erom dat interieur en exterieur zoveel mogelijk worden teruggebracht in de vroegere toestand. Bij renovatie gaat het om onderhoud en verbetering, vernieuwing.

Hoe belangrijk is de Grote of St. Michaëlkerk voor de stad en regio?
De driebeukige hallenkerk is één van de weinige overgebleven zgn. hallenkerken in ons land en werd gebouwd tussen 1400-1460. De laatste grote restauratie van de kerk vond plaats aan het eind van de 19e eeuw en dat is intussen ruim 130 jaar geleden. De Grote of Sint Michaëlkerk is een rijksmonument die het hart van de oude Hanzestad Zwolle vormt. Het instandhouden van de kerk is van groot belang voor de stad, ook uit oogpunt van binnenstedelijke economie.

In de kerk zijn prachtige interieurdelen. De preekstoel (1622) is één van de mooiste van het land met schitterend houtsnijwerk. Het hek rond de preekstoel heeft eveneens rijke versieringen. Het koorhek (1597) is geschonken door de gildes van de stad. In de kerk is nog het in 1683 door Willem Bramer d’Oude vervaardigde uurwerk. En uiteraard zijn er tal van oude zerken te vinden met als bijzonderheid de nooit werkelijk onderzochte crypten onder het hoogkoor.

In de afgelopen eeuwen was de kerk vooral zondags in gebruik bij de vieringen. In 2014 is de kerk overgegaan in eigendom van een stichting. In plaats van het uitsluitend kerkelijke gebruik is er nu vooral sprake van een culturele en educatieve bestemming. Het inhoudelijke programma gebeurt onder de naam Academiehuis/Grote Kerk Zwolle. Er is geen kerkelijke gemeente meer verbonden aan de Grote Kerk. Wel wordt de kerk – op basis van verhuur – gebruikt voor zondagse vieringen die een oecumenisch karakter hebben.

In 2019 is stevig geïnvesteerd in de kerk door een renovatieproject. Er zijn banken verwijderd om meer vloerruimte voor activiteiten te realiseren. Een deel van de vloer is vernieuwd en van verwarming voorzien. Verlichting en geluidsinstallatie zijn gemoderniseerd. De toegangsportalen aan noord- en zuidzijde van de kerk zijn van nieuwe, glazen deuren voorzien. Er ontstond op die manier een doorgang van het Grote Kerkplein naar de Grote Markt via de kerkruimte. In een kelder onder de aanbouwen aan de noordkant van de kerk is een nieuwe toiletruimte gemaakt die aan de eisen van de tijd voldoet. In totaal is voor ruim anderhalf miljoen euro geïnvesteerd in deze vernieuwing. Gemeente, provincie, ondernemers en fondsen hebben gezorgd voor het benodigde kapitaal. De stichting investeerde daarnaast uit eigen middelen tussen 2014-2019 een vergelijkbaar bedrag om de exploitatie van het Academiehuis/Grote Kerk Zwolle op gang te brengen en de kerk te vernieuwen op punten die dat vroegen.

In de loop van de eeuwen is de vloer in de zuidhal behoorlijk verzakt (tenminste 15 cm). Delen van de fraaie hekken en nog aanwezig historische banken verbrokkelen door verdroging. De preekstoel verzakt ernstig en is door eeuwen poetswerk verdonkerd.
Het fraaie snijwerk raakt steeds meer uit het zicht. En dat geldt voor meer aspecten van het interieur. De gewelven zijn een belangrijk onderdeel van de constructie. Ze vertonen scheuren en zijn – evenals het stucwerk op de wanden – behoorlijk vervuild. Schoonmaken moet met grote precisie omdat anders schilderingen verloren gaan.

De buitenkant van de kerk is eveneens aan een restauratie toe. Dakgoten (het gaat dan gelijk om een paar honderd meter) moeten worden vervangen. De steenlaag eronder vertoont vochtdoorslag. Voegen moeten worden hersteld. De steunberen moeten worden aangepakt, met name aan de bovenzijde waar stenen los zitten. Kortom: er moet veel gebeuren.