Televisiejournaal voor jongeren nog altijd dé belangrijkste nieuwsbron

Zwolle – Jongeren hebben nog altijd een vrij grote belangstelling voor het nieuws en zien het tv-journaal als hun allerbelangrijkste nieuwsbron. Tegelijkertijd zet de zogenaamde ‘digital shift’ – de overgang naar digitaal nieuwsgebruik – onder vrijwel alle jongeren verder door.

Dit zijn enkele uitkomsten uit het vijfjaarlijkse onderzoek naar de nieuwsinteresses en nieuwsroutines van 15- t/m 24-jarigen, dat het lectoraat Media & Civil Society van hogeschool Windesheim uitvoerde. De derde editie van het onderzoek, gepubliceerd onder de naam Monitor Jongeren en Nieuws, verscheen afgelopen week.

Ook jongeren van vandaag de dag volgen het nieuws nog oplettend: ongeveer een op de drie geeft de eigen nieuwsinteresse een rapportcijfer van een 8 of hoger. Gemiddeld genomen is de algemene nieuwsinteresse onder hen de laatste jaren gelijk gebleven. Interesses en voorkeuren verschillen onderling echter wel flink, zoals ook al bleek uit eerdere edities van dit onderzoek.

Het over een kam scheren van deze jongeren door er bijvoorbeeld een overkoepelend label op te plakken – denk aan generatie X, Y of Z – doet geen recht aan de werkelijkheid. De onderlinge verschillen hangen vooral samen met opleidingsniveau én – bovenal – met de mate van maatschappelijke betrokkenheid. De opvatting dat nieuws altijd gratis zou moeten zijn, wordt wel breed gedeeld onder jongeren.

Online versus offline nieuwsmedia

Nieuwssites, sociale media én nog altijd het klassieke televisiejournaal: dit zijn de nieuwsmedia die veel jongeren als hun belangrijkste nieuwsbron beschouwen. De verschuiving van meer traditionele media naar online middelen, die een aantal jaren geleden is ingezet, lijkt zich wel versneld door te zetten, maar tegelijkertijd lijken veel jongeren zich bewust(er) van de mogelijke schaduwzijden van gedigitaliseerd nieuws via sociale media, zoals de betrouwbaarheid ervan. Het geeft volgens hen een snel en kort overzicht van de actualiteit, maar zorgt niet altijd voor goede context en duiding.

De rol van journalistiek voor jongeren

Jongeren hebben, net als ouderen, allerhande motieven om het nieuws te volgen. Het belangrijkste motief is een echte klassieker: het zogenaamde surveillance-motief. Een oeroude behoefte om – bijvoorbeeld in het geval van naderend gevaar – van de allerlaatste gebeurtenissen op de hoogte te zijn én te blijven. Dit laatste nieuws nemen de jongeren graag snel én gratis tot zich: digitaal op smartphones of tablets. Daarnaast vinden jongeren over het algemeen dat journalisten zich zouden moeten richten op het wat diepergravende werk. Het lijkt erop dat jongeren een onderscheid maken tussen enerzijds ‘nieuws’ en anderzijds ‘journalistiek’. Het nieuws komt uit allerlei richtingen gratis tot je, terwijl journalistiek toegevoegde waarde heeft doordat het achtergrond en perspectief biedt.

Nieuwsvermijding

In de derde editie van het jongerenonderzoek stonden de onderzoekers voor het eerst uitgebreider stil bij het verschijnsel van nieuwsvermijding. Ongeveer een op de zes jongeren vermijdt het nieuws regelmatig bewust. Als hoofdmotief geven jongeren aan dat het nieuws te negatief is en gevoelens van somberheid en onmacht versterkt of oproept. Dit verschijnsel heeft nadelige gevolgen voor het ideaal van een brede democratische gemeenschap vol geïnformeerde burgers. Om nieuwsmijders om te vormen tot nieuwsvolgers zijn verhalen met (meer) perspectief van groot belang.

Wie meer wil weten over de Monitor Jongeren en Nieuws, die is opgesteld door Nico Drok en Rolien Duiven, kan een mail sturen naar Rolien Duiven.