Dagelijks een glas frisdrank? Dan heb je 29% meer kans op hoge bloeddruk

Een onschuldig glas cola, sinas of ijsthee bij het avondeten. Wat kan dat nou voor kwaad? Meer dan je denkt, zeggen Maastrichtse onderzoekers. Uit een grote Nederlandse studie blijkt dat al één klein glas suikerhoudende frisdrank per dag je bloeddruk merkbaar kan verhogen en je kans op hoge bloeddruk flink opstuwt.¹

En let op: het gaat niet om “suiker in het algemeen” – maar heel specifiek om frisdrank. Dezelfde hoeveelheid vruchtensuiker (fructose) uit een appel blijkt veel minder schadelijk. ²

5.800 Nederlanders onder de loep

Voor het onderzoek gebruikten wetenschappers van Maastricht University gegevens van ruim 5.800 volwassenen (40–75 jaar) uit The Maastricht Study. Van al deze deelnemers werd nauwkeurig bijgehouden:

hoeveel fructose ze binnenkregen

• uit fruit
• uit fruitsap
• uit suikerhoudende frisdrank

én hoe hun bloeddruk was

• 24-uurs metingen
• 7-daagse thuismetingen
• metingen in de spreekkamer

Belangrijkste vondst: totaal fructose (dus alles bij elkaar) was niet duidelijk gekoppeld aan hogere bloeddruk. Maar fructose uit frisdrank sprong er wél uit.

Per 10 gram fructose uit frisdrank per dag (ongeveer een klein glas frisdrank) zagen de onderzoekers:

• een 1,5 mmHg hogere gemiddelde systolische bloeddruk over 7 dagen
• een 29% hoger risico op hypertensie (hoge bloeddruk)

Met andere woorden: dat vaste glas cola of zoete ijsthee “voor de gezelligheid” tikt écht mee in je risico.

Appel of cola? Zelfde suiker, ander effect

De onderzoekers wilden weten: hoe kan het dat fructose uit frisdrank zoveel schadelijker is dan fructose uit fruit?

Daarom deden ze nog een tweede, kleinschaliger, maar heel strak opgezet experiment: The Fructomatrix Study.

21 gezonde jonge volwassenen kregen op vier verschillende dagen, telkens na elkaar:

• een appel
• geprakte appel
• appelsap
• of pure fructose opgelost in water

Steeds exact 20 gram fructose – dus qua suiker precies hetzelfde.

Wat gebeurde er?

Bij pure fructose in water steeg de hoeveelheid fructose in het bloed het sterkst en het snelst.

Juist na die pure fructose werd ook de systolische bloeddruk gemiddeld het meest verhoogd:

• ongeveer +1,8 mmHg vergeleken met de appel-/appelsap-varianten.

De suiker is dus dezelfde, maar:

• In frisdrank komt die fructose als een soort suikerbom in één keer je lichaam binnen.
• Bij fruit “zit” die fructose in een voedingsmatrix: vezels, vitamines, antioxidanten. Dat zorgt ervoor dat de suiker langzamer wordt opgenomen en mogelijk deels wordt gecompenseerd door beschermende stoffen.

Waarom is frisdrank zo’n bloeddrukbooster?

De onderzoekers leggen het zo uit:

• Frisdrank drink je snel, vaak in een paar grote slokken.
• De fructose komt daardoor in korte tijd in grote hoeveelheden in de darm.
• De darm kan dat niet allemaal ter plekke verwerken, waardoor er meer fructose “doorlekt” naar de lever en de bloedbaan.
• Die hogere fructosepiek in het bloed prikkelt onder andere de nieren om meer natrium (zout) terug te halen.
• Gevolg: meer vocht vasthouden → hogere bloeddruk.

Een appel eet je langzamer, je moet kauwen, er zitten vezels in die de opname remmen. Bovendien bevat fruit stoffen (zoals antioxidanten en vitamines) die juist beschermend werken op hart en bloedvaten.

Frisdrank: snelle suikerbom.
Fruit: langzame, verpakte suiker, met ingebouwde “beschermlaag”.

¹Let op: Dit onderzoek toont een verband (associatie), maar bewijst niet dat frisdrank rechtstreeks je bloeddruk verhoogt. Daarvoor is het een zogenaamd ‘observationeel’ onderzoek: de onderzoekers keken naar wat mensen drinken en hoe hun bloeddruk was, maar testten niet wat er gebeurt als je mensen wekenlang systematisch frisdrank laat drinken of juist laat stoppen. Dat laatste deden ze wel in het kleinere experiment met 21 deelnemers – en dáár zagen ze inderdaad een directe bloeddrukstijging na pure fructose

²Bij fruit zagen de onderzoekers vooral géén nadelig effect. Een licht beschermend effect werd alleen gevonden bij één type meting (diastolische bloeddruk in de spreekkamer). Het grote verschil: frisdrank verhoogt de bloeddruk wél duidelijk, fruit doet dat niet.